564 To Theo van Gogh. Antwerp, Thursday, 18 February 1886.

Als gij iets zenden kunt, al was het vijf francs, laat het niet, er zijn nog 10 dagen in de maand en hoe moet ik ze doorkomen.– Want ik heb absoluut niets meer. Zelfs bij den bakker niets meer.1 Ik weet alleen dat al die dingen mij beslist doen zien dat ik niet anders kan dan zoo als ik U heb geschreven. Namelijk het naar Parijs gaan niet uitstellen.–

Gij zult overigens aan het laatste werk dat gij nog niet hebt gezien wel merken dat als ik

De teekeningen naar het antiek2 zal ik U ook sturen, dat is mij ongewoon en ik zal het nog anders krijgen. – Zoo als ik overigens van daag een vrouwentors3 afmaakte die van modelé meer gedistingueerd is en minder brusque dan de eersten, waar de figuren onwillekeurig iets van boeren of houthakkers hebben.

Als ik niet ziek geweest was &c. zou ik overigens meer hebben kunnen doen hier.

Hetgeen wij te doen hebben is heel bedaard vooruitgaan – maar aan dat teekenen is niets te doen en het heeft het meeste haast.

En ik weet het zoo zeker, dat het mij helpen zal bij Cormon als ik den tusschentijd aan niets anders besteed dan aan teekenen. Cormon zal met de anderen gemeen hebben dat hij niet veel tijd heeft, hoe hij overigens ook zijn moge.– En wie om raad wil gaan bij die lui moet het zijne van zooveel mogelijk reeds weten meebrengen.– En dat zoogoed als allen die bij hem op ’t atelier zijn heel wat antiek hebben doorgemaakt en dat men zich (hoe vrij, hoe liberaal overigens ’t atelier ook zij) – daarop nog al baseert, dat is bepaald te voorzien. Laat ons dus het met verstand doen. Om studies die men buiten maakt geven zij wel iets maar niet veel. En de lui die in Parijs geweest zijn zeggen mij allen datzelfde – Ik zal bij Cormon de een of andere proef moeten schilderen van een naakt figuur naar de natuur – denkelijk4 – en hoe meer ik van te voren de structuur in ’t hoofd heb, hoe beter en hoe meer hij mij dingen zal kunnen en willen zeggen.–

En verder, wij kunnen dan eens zien of wij het zamen kunnen vinden – ik hoop dat wel – maar viel het ons eens niet mede, dan wisten wij daaromtrent iets meer degelijks als wij eerst een paar maanden die voorloopige proef hadden gedaan.–

Ik geloof wel degelijk dat wij ons houden kunnen en er boven op komen.–

Maar het zou gekkewerk zijn indien wij het niet in alle bedaardheid en kalmte overlegden. En op onze gezondheid moeten we, zoowel gij als ik, letten.–

En wat ik zeg over direkt naar Parijs komen is een bezuiniging voor U want met heen & weer trekken, met betrekkelijk duur werk in Brabant beginnen komen wij er niet met het gewone, en te Parijs wel. En valt het mee met het geld, des te beter, dan zijn we minder gegêneerd en konden tegen den zomer vooruit ons wat voorzien van schildergerij zoodat niet alles op eens komt.–

Neem het mij niet kwalijk dat ik ook eens bereken het mogelijke en het onmogelijke.–

Ik herlees weer het boek van Bracquemond.5 en ik vind het hoe langer hoe mooier.

Ik merk wel dat gij het direkt naar Parijs komen niet met mij eens zijt want anders hadt gij me  1r:4 wel reeds geantwoord. En toch is het beter het direkt gebeure – ik ben hier in de gelegenheid er lui die terdeeg goed werken over te raadplegen en ik heb de volle overtuiging dat het zoo ’t beste ware.

Overigens ’t had al eer kunnen gebeuren. Het ging in den laatsten tijd te slecht en ik zat te veel vast. En wij moeten dus dien coup de collier geven.–

Til het overigens niet te zwaar want we zullen niet mislukken.–

Maar wat ik U zeg is zoo – van dat ik dezen brief wegstuur tot dat ik uw antwoord ontvang, dat dezen echter hoop ik kruist, ben ik zonder iets en is ’t weer vastendag–.

Enfin.– we willen hopen dat over een poos we zamen zijn – en het allerergste geleden.a

Gegroet, met een handdruk.