1*Uw brief en ingesloten frs 25 heb ik ontvangen en 2ik bedank U wel voor beiden. Zeer verheugt het mij dat gij naar 3het plan van mijn naar Parijs komen ooren hebt. Ik geloof ik 4er door vorderen zal en tevens dat/ ging ik niet/ ik ligt in een 5gâchis zou raken, in een zelfde kring te veel blijven rondvaren/ 6dezelfde fouten houden.– Verder/ voor U/ het t’huiskomen in een 7atelier geloof ik niet dat U kwaad zal doen. Overigens 8ik moet U ’t zelfde zeggen van mijzelf wat gij schrijft van U zelf – 9ik zal U tegenvallen_
10En toch is het de manier zich te vereenigen_– 11En toch kan er veel beter elkaar verstaan uit 12volgen.–
13Nu/ wat zal ik U zeggen over mijn gezondheid. ik blijf 14gelooven dat ik kans heb om een bepaald 15ziek zijn te ontwijken/ toch/ ik zal tijd noodig 16hebben om mij te redresseeren.– Ik heb na 17nog twee tanden bovendien te laten plombeeren 18nu mijn boven kaak/ die ’t meest geabimeerda was/ 19weer in orde_– Ik moet er nog 10 francs op betalen 20en dan nog 40 francs om ook de onderste helft 21in orde te krijgen.–
22Eenige jaren van die bewuste 10 jaar cellulair/ 23die ik ’t voorkomen heb doorgemaakt te hebben/b 24zullen hierdoor verdwijnen_– Omdat een slecht 25gebit, dat men tegenwoordig zoo zelden meer ziet 26waarc ’t zoo makkelijk is ’t te laten restaureeren,
1v:2 27daar een slecht gebit iets ineengezakts aan 28een physionomie geeft_
29Enfin – verder/ ook met hetzelfde te gebruiken 30kan men beter verteeren wanneer men goed 31kaauwen kan natuurlijk/ en zoo zal mijn maag 32eer kans hebben teregt te komen.
33Ik merk het echter terdeeg dat ik op zeer laag 34water ben geraakt – en zoo als gij het zelf schrijft/ 35door het te verwaarloozen kon er van alles dat nog 36erger is uit voortkomen. We willen echter zien 37het in orde te krijgen.
38Ik heb eens een paar dagen niet gewerkt/ 39een keer of wat s’avonds vroeg naar bed gegaan 40(anders was het door ’t teekenen op de club telkens 411 of 2 uur)_ En ik voel dat het mij calmeert_
42Nu heb ik een briefje van Moe gehad die schrijft 43ze met Maart gaan inpakken_1
44Verder/ daar gij spreekt van dat ge huur hebt 45tot en met Junij – welnu misschien is het 46dan après tout ’t beste dat ik van maart 47te beginnen nog terug keer naar Nuenen/ 48alleen – als ik er tegenwerking en standjes 49ondervind als vòòr mijn vertrek/ zou ik 50mijn tijd er verliezen en dus/ al was ’t voor 51die paar maanden maar/ toch nog veranderen 52daar ik nog wat nieuws van buiten 53klaar wil hebben om mee naar Parijs 54te brengen.
55'Die Sibert/ de leeraar voor het antiek/ 56die eerst tegen mij sprak zooals 57ik U schreef/ heeft van daag een standje
1v:3 58bepaald gezocht met mij/ dat misschien ten doel 59had om mij weg te krijgen_– Wat niet door is gegaan 60in zoover dat ik zeide – Pourquoi cherchez vous 61dispute avec moi/ je ne veux pas me disputer 62et en tout cas je n’y tiens aucunément à vous contredire/ 63seulement vous me cherchez dispute exprès_–
64Hij was hier blijkbaar niet op verdacht en kon niet 65veel er tegen zeggen nu deze keer/ maar – de volgende keer 66kan hij natuurlijk iets uitlokken.–
67De kwestie die er achter zit is dat de lui op de klas 68over dingen in mijn werk onder elkaar praten 69en ik niet tegen Sibert maar wel buiten de 70klas tot zekere lui gezegd heb dat hun teekeningen 71glad verkeerd waren_–
72Denk er eens over dat als ik naar Cormon ging 73en hetzij met den meester hetzij met de leerlingen 74vroeger of later moeite kreeg/ik mij dit niet 75zou aantrekken_– Desnoods/ al had ik geen 76meester/ zou ik alleen ook die cursus van 77antiek kunnen doormaken door in de Louvre 78te gaan teekenen of zoo_– En dus als het moest 79zou ik dat doen – ofschoon veel liever ik 80correctie had – zoolang het geen OPZETTELIJK 81treiteren wordt/ die correctie zonder dat men 82er andere aanleiding toe geeft dan een zekere 83eigenaardigheid in zijn manier van werken 84te hebben die anders is dan de anderen_– 85Als hij me weer begint zal ik hardop in 86de klas zeggen/ je veux bien faire mecaniquement 87tout ce que vous me direz de faire parce 88que j’y tiens à vous rendre ce qui vous 89revient/ à la rigueur/ si vous y tenez/ mais –
1r:4 90pour ce qui est de me mécaniser comme 91vous mécanisez les autres/ cela n’a, je vous 92assure, pas la moindre prise sur moi_
93Vous avez du reste commencé à me dire tout 94autre chose c’est à dire que vous m’avez 95dit: prenez 96vous y comme vous voudrez_–
97De kwestie waarom ik antiek teeken – 98ne pas prendre par le contour mais prendre 99par les milieux2– ik heb ’t nog niet maar 100ik voel het meer en meer en – ik ga er 101zeker op door/ het is te interessant_–
102Ik wou wel dat wij zamen eens eenige dagen 103in de Louvre waren en het er eens over hebben 104konden. Ik geloof dat het U interesseeren 105zou_–
106Ik heb U gestuurd van morgen Chérie/ vooral 107ook om de voorrede die U zeker treffen 108zal_–
109En – ik wou wel dat aan ’t eind van 110ons leven wij ook ergens zamen 111konden wandelen en – terugziende 112'zeggen – wij hebben dit gedaan – et d’un; 113'dat – et de deux; dat – et de trois_–3 114En als we willen en durven – zal er 115dan iets te bepraten zijn_–
116Wij kunnen twee dingen zoeken – iets goeds 117zelf te maken – het geen we van anderen 118mooi vinden verzamelen en er mee handelen_2r:5 120Maar beiden moeten we wat sterker leven 121en een stap om sterker te worden is mischien 122juist dat zich vereenigen_–
123Laat ik nu echter nog over een teere kwestie 124mogen spreken – als ik U onaangename 125dingen heb gezegd juist ook over onze opvoeding 126en ons t’huis/ is zulks geweest omdat voor het 127elkaar vinden en begrijpen in zaken en in 128zamenwerken wij op een terrein ons 129bevinden waar critiek zijn moet_
130Nu kan ik mij goed begrijpen dat men 131hartstogtelijk van iets of iemand houde 132waar men niets aan doen kan_–
133Goed – daar kom ik niet in maar wel 134in zoover het fataal scheiding tusschen ons kon 135maken waar vereeniging noodig is_–
136En onze opvoeding &c_ – zullen niet blijken 137zoo goed te zijn dat wij er veel illusies over 138zullen houden – ziedaar – en wij waren 139misschien met een andere opvoeding gelukkiger geweest_– 140Maar als wij ons houden aan het positieve van 141te willen produceeren en iets zijn/ 142'dan kunnen wij zonder ons driftig te maken 143faits accomplis als zoodanig bepraten waar ’t on- 144vermijdelijk is en soms of de Goupils of de 145familie wel eens mogt raken of direct 146aangaan_– En overigens zijn die kwesties 147entre nous voor ’t verstaan der toestanden 148en niet uit rancune_
149Maar als wij iets ondernemen zal het voor beiden van ons 150geen onverschillige zaak zijn ons te versterken wat 151de gezondheid betreft omdat wij tijd van leven noodig hebben 152– een jaar of 25 of 30 van aanhoudend werken_ 153Er is zoo veel interessants in den tijd van tegenwoordig 154als men denkt hoezeer het mogelijk is dat 155wij ’t begin van ’t eind van een 156maatschappij misschien nog wel zien zullen_ 157En even als er in den herfst of in een zonsondergang 158een oneindige poezij ligt en er dan zoo zeer 159ziel en mysterieus streven in de natuur is/ 160zoo ook nu. En wat de kunst betreft – 161decadence/ als men wil/ na de Delacroix/ Corots/ Millets/ 162Duprés/ Troyons/ Bretons/ Rousseaux/ Daubignys – que soit – 163maar een decadence zóó vol van charme – 164dat waarlijk er nog enorm/ enorm veel moois 165te wachten is en dagelijks gemaakt wordt.
166Ik ben verbazend verlangend naar de Louvre/ Luxembourg 167enz_/ waar alles mij zoo nieuw zal zijn.–
168Jammer zal ik ’t mijn leven lang blijven 169vinden dat ik de cent chefs d’oeuvre/4 de expositie 170Delacroix/5 en de expositie Meissonier6 niet 171heb gezien_– Maar er is nog veel aan te 172doen.–
173Het is waar dat ik/ hier b.v. te gaauw vooruit 174willende/ juist misschien minder vorderde/ 175maar wat wilt gij/ mijn gezondheid 176zit er ook achter en als ik die terug krijg 177zoo als ik hoop dan zal het minder tevergeefs 178zijn dat ik moeite doe.–
179Ik heb het immers wel dat als men er 180permissie voor vraagt/ men antiek mag 181gaan teekenen in de Louvre/ 182ook al is men niet op de Ecole 183des Beaux Arts_–7
184Het zou me niet verwonderen dat een maal het idee 185van zamenwonen er zijnde/ gij het meer en meer 186zonderling zult gaan vinden dat wij zoo verbazend 187weinig zamen zijn geweest/ als ge wilt – volle 18810 jaar lang_–
189Enfin laat dat nu aan een eind 190zijn en niet weer beginnen/ hoop 191ik van harte_–
192Hetgeen gij zegt over de woning is 193misschien wel wat duur_– Ik bedoel/ al 194moest het wat minder/ ware mij net 195zoo lief_–
196Ik ben nieuwsgierig hoe het mij zou 197gaan/ die eenige maanden te Nuenen_ 198Daar ik er eenige meubels heb/ daar 199verder het er mooi is en ik de streek 200wat ken/ kon ik er een pied à terre 201houden/ desnoods in een herberg waar ik 202die meubels deponeerde/ ware wel goed/ daar 203zij anders weg zijn en – het kan nog 204zoo te pas komen_–
205Er is soms ’t meest te doen door 206terug te komen op oude plekken_