1*Dank voor uw brief en ingesl. frs 150.– 2Wilde U zeggen dat ik blij ben naar hier gegaan te 3zijn. ik heb verl. week nog 3 studies geschilderd/ een 4met achterkanten van oude huizen – uit het raam bij mij gezien1 – 5twee in het park.2 Een daarvan heb ik bij een 6marchand geexposeerd_– Verder heb ik ook bij twee 7anderen hetgeen ik van buiten medebragt in commissie 8gegeven.3 bij een vierde kan ik een gezigt op 9de kaai exposeeren zoodra ’t weer me toelaat het 10te maken/4 omdat hij een Mols had waar hij 11wel iets bij wilde hebben. Verder heb ik van dien 12laatstgenoemde nog een adres gekregen 13waar hij mij verzekerde ik goed ontvangen 14zou worden_– Nu zijn deze marchands niet 15de grootsten van Antwerpen maar toch zag ik 16bij allen/ onder veel wat mij niet aanstond/ 17'zulke dingen als me bevielen/ b.v. bij één 18een schij van v_ Goyen en een studie van Troyon/ bij den 19ander een Mols en kleine hollandsche schilderijtjes – 20bij een ander dat kleine schij dat ik U zeide als Raffaelli 21'was – het is van Moormans5 – en enkele goede aquarellen – bij een ander diverse 22goede marines van jonge belgen. Figuren zag 23ik er al heel weinig en ik ben voornemens 24te trachten wat figuren te maken daarom.
25Het adres dat die bewuste marchand me opgaf is juist 26'van een van de groote handelaars (Nicolié)6 die geen etalage 27hebben maar in een gesloten huis hun exposities 28houden. Ik wil daar echter met figuur komen.
29Dan ik heb ook nuttige ressources ontdekt 30voor verf &c. waar ik vrij goedkoop teregt zal 31kunnen. Ik heb ook Linnig7 opgescharreld 32die gij mij van den zomer/ toen ik U vroeg of ge 33in Antwerpen lui kendet/ noemdet – maar hij 34heeft niets dan wat miserable oude schilderijtjes/ schildert zelf zoowat als Vertin8 35maar scheen mij toe een gedecourageerd man te 36zijn voor zoover hij ooit courage moge gehad hebben/ 37wat ik niet op veel schat_– Al deze heeren 38klagen echter steen & been over dat er niets omgaat. enfin 39dat is geen nieuws. Ik hoop binnen kort dat 40Schij waar ge over schrijft te gaan zien_– 41Ik heb het echter druk met heen & weer loopen 42gehad/ & nog/ om die lui op te sporen/ en tevens 43ook de jagt op modellen. Dat laatste 44is steeds geducht bezwaarlijk maar ik heb ’t elders 45wel gevonden & dus ik zal ook hier zien. Ik 46heb voor morgen afspraak met een prachtigen 47ouden man – zal hij komen???
48Ik heb heden mijn voorraad verf die ze uit Eindhoven 49me nastuurden gekregen & betaald/ over de frs 50_ 50Het is hard/ geducht hard te blijven werken 51als men niet verkoopt/ en letterlijk zijn verf te moeten 52betalen van wat voor eten & drinken & wonen alleen 53niet veel te veel zou wezen/ zuinig genomen_ En dan bovendien 54de modellen. Enfin. Toch is er een kans en 55zelfs een goede/ want er zijn er betrekkelijk weinig die 56tegenwoordig werken. Dit is hun m.i. maar 57half (voor de andere helft wel) kwalijk te nemen want 58het is soms te bar. Toch bouwt men rijksmuseums van 59honderdduizenden & soortgelijke zaken maar de artisten 60creveeren bijwijlen. Maar wat er ook van dit alles 61zij/ het was mij behoefte zelf eens weer in de 62dingen een kijkje te gaan nemen en de kans om 63iets te doen is niet minder/ eer heel wat meer dan 64ik veronderstelde. Ik heb verscheiden photos naar Jan v_ Beers 65gezien_ Sommige dingen van hem zijn toch met 66veel karakter gedaan. Maar ik verbeeld me dat iemand 67als b.v. Manet zeer veel meer schilder is dan v_ Beers. 68en het mooier/ artistieker doet.– Als ik hier 69wat meer bekend was/ als ik de modellen die ik 70zag krijgen kon!– Gisteren was ik in het 71café concert Scala/9 iets als Folies bergère10 – 72ik vond het er saai en natuurlijk afgezaagd 73maar – ik heb mij geamuseerd met de toeschouwers.
1r:4 74Er waren prachtige vrouwenkoppen/ werkelijk buitengewoon 75mooi/ onder de brave burgerluidjes op de achterste banken/ 76en in ’t algemeen vind ik het wel waar wat men van 77Antwerpen zegt/ dat de vrouwen er mooi zijn.
78Ah! ik zeg het nog eens/ als ik modellen naar mijn 79keus kon krijgen! Wat me zeer koel laat zijn 80de massa duitsche meiden/ allen naar een model gefabriceerd 81zou men zeggen/ die men bij de cafe concerts ziet. Dat zelfde 82ras ziet men/ schijnt het/ tegenwoordig overal/ net als het 83beiersch bier_ ’t schijnt een artikel te wezen dat en gros 84geexporteerd wordt. Ik vind al die duitsche elementen/ 85die waar men ook komt zich tegenwoordig nestelen/ zoo gloeijend 86vervelend. In Parijs zal ’t wel net eender zijn dat de moffen 87zich overal indringen. Enfin ’t is een vervelend ding om over 88te praten.
89Door het zien van wat schilderijen van anderen heb ik allerlei 90idees voor als ik in ’t voorjaar weer buiten zal zijn/ tevens 91in ’t algemeen versterkt zich mijn vertrouwen om 92met alle kracht die maar disponible is door te gaan. 93Antwerpen is mooi van kleur en alleen om 94de motieven is ’t de moeite waard.
95Ik heb op een avond een bal populaire 96van matrozen &c. gezien bij de dokken – dat 97was alleraardigst en het ging er zeer fatsoenlijk 98toe. Dat zal echter niet op alle van die bals ’t geval zijn. 99Hier was niemand b.v. dronken of niemand dronk ook veel_
100Er waren zeer mooie meiden/ van welke de allermooiste 101leelijk_ Ik bedoel/ een figuur dat mij frappeerde 102als een verbazend mooie Jordaens of Velasquez of – 103Goya – was een in ’t zwart zij/ een of andere herbergierster 104denkelijk/ met een gezigt leelijk en onregelmatig maar 105met een leven en piquant à la Frans Hals. Zij danste 106uitmuntend met ouderwetsche manieren – o.a_ eens 107met een soort welgesteld boertje die een groote/ 108groene parapluie onder den arm had/ 108aook terwijl hij verbazend vlug 108bwalste. 108Andere 109meiden droegen gewone jakken & rokken en roode 110doeken – de matrozen/ kajuitsjongens &c./ alleraardigst_ 111Types van gepensioneerde scheepskapteins die 112kwamen kijken. Bijzonder echt. Het doet goed 113lui te zien die zich waarachtig amuseeren.11
114Nu/ gij ziet dat ik niet stil zit – maar hoe geducht 115bezwaarlijk het is court d’argent te zijn/ ik kan ’t niet 116genoeg zeggen_– Mijn beste kans is in figuur omdat 117er maar heel weinig betrekkelijk zijn die het doen 118en die kans moet ik werk van maken. Ik moet 119mij hier er in werken totdat ik met goede 120figuurschilders in relatie kom – Verhaert12 b.v./
121en dan is portretten maken/ stel ik me voor/ ’t middel 122om wat te verdienen voor grootere dingen_–
123ik voel een kracht in me om wat te doen. ik zie 124dat mijn werk zich houdt tegen ander werk 125en dat geeft mij een verbazenden lust om te werken/ 126en in den laatsten tijd dat ik buiten was/ 127was ik beginnen te twijfelen juist omdat ik merkte dat 128Portier blijkbaar er niet meer om geeft.13
129Als ik het ruimer had dan zou ik er wel meer 130kunnen maken_ Maar ik ben voor een deel 131afhankelijk van mijn beurs wat produceeren 132betreft.
133Ik heb ook een idee voor een 134soort enseignes14 dat ik hoop uit te 135voeren. Ik bedoel b.v. voor een 136vischkooper stilleven van visschen/ voor bloemen/ 137voor groenten/ voor restaurant_– 138Mij dunkt dat als men goed gearrangeerde 139motieven nam – groot – 1 meter 140bij 1/2 meter of 3/4 b.v./ zulk een 141doek mij 50 frs zou kosten/ 142niet meer – desnoods 30 frs als ’t meevalt. 143en het te probeeren ware er eenigen 144te maken_
145Zooveel is zeker/ ik wil gezien 146worden – later zullen we ons 147mogelijk moeten decourageeren
2v:7 148maar we zullen het erg uit zien 149te stellen_–
150Als ge tijd hebt/ schrijf mij nog 151weer eens. Het eind van de maand 152zou zeker bar zijn tenzij gij me dan nog 153wat kunt steunen_ Er hangt voor mij 154zooveel misschien van af voet bij stek 155te kunnen houden_–
156En men mag er ook niet hongerig of 157beroerd uitzien. Integendeel/ men 158moet zien mee te werken om leven 159in de brouwerij te brengen.