1r:1
1*Uw brief heb ik ontvangen en ik dank
2'U daarvoor en voor het ingeslotene.
3Dat gij schrijft dat gij weer voor uw kwade halfjaar
4staat – want dat duurt geloof ik 1/2 jaar – is niet precies
5een prettige tijding voor U om te schrijven noch
6voor mij om te ontvangen
_–
7Wij moesten echter zien er iets aan te doen om te
8maken het beter ging voor ons beiden.
9Vóór ik Uw brief & ingesl. ontving had ik reeds iets gedaan
10wat ge wel niet goed zult vinden doch waaromtrent
11ik Uw opinie ook niet veel tel
/ moet ik tot mijn leedwezen
12zeggen. Ik heb nogmaals een poging in ’t werk
13gesteld om weer op goeden voet met Mauve te
14komen
/ zoo mogelijk ook met Tersteeg
_– Ik weet niet
15of dat gelukken zal – ik moet echter meer
16ruimte hebben want met den besten wil van
17de wereld
/ als men zoo als ik nu EEN VOL JAAR
18EN LANGER gansch buiten de schilderwereld is
19geweest
/ raakt men buiten doodgewerkt en
20moet zich opfrisschen.
21Dat voelt of begrijpt gij
nooit en zegt
22“schilder maar door” en meer weet ge niet
_–
23Ik neem U dat
niet kwalijk maar
24ik vind het ook niet intelligent van
25u – weet dat wel
_–
1v:2
26Het is volkomen waar wat gij zegt:
27“dat als ik goede schilderijen maak ik er eer
28iets door tot stand brengen zal dan door over
29'revolutionaire kwesties te discoureeren”
_(*)
1
30Dit vind ik zelfs dermate waar
/ dat
31ik terwijl ge dit schreeft juist weer een
32demarche deed
/ regtlijnig voor den vooruitgang
33van mijn werk
/ juist door te vragen weer
34eens op ’t atelier van Mauve eenige studies
35te schilderen.
2
36Ge zijt telkens in tegenspraak met
37uw eigen – op de bovengenoemde
38zinsnede(*) in Uw brief volgt direkt
39de vraag: dat ge me vraagt of ik U
40soms nieuwe elementen aan de hand
41kan doen over de hervormingskwesties
42in den handel
_–
43Wil ik er U een aanraden in
44'Uw en in mijn persoonlijk belang (laat het algemeene staan):
a steun
45mijn demarche bij Mauve
46en bij Tersteeg.–
1v:3
47Help me vlot worden
b en geld verdienen
/
48niet alleen door het geld te sturen
49doch
51ook door Uw
52invloed en meer zamenwerking en beter allooi van vriendschap
_
53Ik zeg nog eens
/ steun b.v. de
54demarche door mij gedaan
55want die had al vroeger moeten
56gedaan worden met appui
57uwerzijds er bij
_–
58Doe dat royaal en flinkweg
/
59niet aarzelend en slag om den
60arm houdend als ’t er op aan
61komt
_–
62Er zit kracht genoeg in me
63om wat te kunnen en te verdienen
64ook. En dan – zoo als
65ge zelf zegt – als ik vorder
66met mijn schilderijen en een
67goed zelfstandige positie herover
68ben ik meer waard dan nu
_–
1r:4
69Dan – later dus – als ’t me wat
70beter gaat – wil ik heel graag
71trachten U nieuwe elementen te
72geven voor die kwesties van hervor
-
73ming in den handel – waaromtrent
74ik wel degelijk mijn idees heb
/
75die voortvloeijen uit eigen ondervinding
76van wat
hinderlijk is voor den
77vooruitgang van de schilders en welke
78soort dingen het schildersleven soms
79ondragelijk maken
_–
80Nu – vind ik ’t moment niet
81om U daar lang over te schrijven
_
82'Ik zeg alleen dit – als
gij of als
ik
83geld noodig hebben om vooruit te komen
84en als we maar met halve kracht werken
85kunnen op ’t moment om finantieele
86redenen
/ moeten we zorgen we dit krijgen
87en tobben tot we ’t hebben –
Niet
88redeneeren: “we staan voor een half
89'jaar dat in ’t finantieele slecht zal zijn dus
schik
90'je daarnaar”
_– Wat er
moet zijn dat
91kan ook gevonden worden
_–
92Ik heb aan Mauve geschreven en aan T. Wilt gij
93appuyeeren
/ tant mieux
_–
2r:5
95Versta me echter wel – ik heb niet
96klagenderwijs geschreven aan M.
97of aan Tersteeg. Integendeel
98maar ik heb zoo krachtig ik kon
99gezegd: geef me nog eens
100gelegenheid eenige studies te maken
101bij Mauve
_–
102Dat heb ik gevraagd – niets anders
103en daar heb ik ook alleen
104behoefte aan
_–
105Het geldelijke moeten zij ook
106niet eens in gemengd worden
_–
107Als ik ’t zelf niet uitsparen kan
108moet gij een uiterste poging
109doen om me een extra
110frs 100 te zenden want ik ga
111niet voor lang
_–
112of als gij absoluut niet kunt moet
113Pa voor zien te schieten
_–
114Ik zal er op hameren tot ik
115het er bij M. doorkrijg
_–
2v:6
116Als ’t mij alleen niet lukt moeten
117we
zamen Mauve ’t vragen
118tot dat hij ’t doet
_–
119Dan – daarna – heb ik weer
120eenige wenken om mijn werk
121hier te verbeteren en er
122mee te vorderen
_
123En heb weer een pied à terre
124bij een goed solied schilder
_
126En dan guarandeer ik er
127binnen kort wat gebeurt –
128’t zij dat ik eens exposeer ’t zij
129dat ik eens verkoop
_–
130Als ik U schreef AGIR
/3
131is dat geen WOORD Theo – hoor!
132maar dan is het om u te zeggen:
133gaan we
zamen vooruit of
134blijft ge liever achter?–
135ik heb liever we zamen vooruitgaan
136doch gezanikt mag er niet worden
_
2v:7
137Als het geldelijke een bezwaar
138was en voor U en voor Pa
139dan zou ik ’t van Rappard
140kunnen krijgen
_
141En dus courage! maar
142laat ons zamen vooruit
143gaan en er zamen op
144hameren tot wij dat er door
145hebben
_–
146Wilt ge niet mee doen dan
147ga ik alleen er op door
_–
148Antwoord me nu hier eens op
_–
149Natuurlijk hoor ik misschien
niets
150van M. of T.
151als ik iets hoor schrijf ik U direkt
_
152En duurt het te lang dan moet het
153herhaald worden
/ of door mij alleen
154of door ons beiden
/ net zoo als ge
155wilt.–
’t Gaat Rappard heel best
156en
meer anderen ook maar die
157hebben waarachtig ook niet enkel
158maar geduld en lijdzaamheid gehad.
159We
moeten vooruit
_–
2r:8
160Wen U aan dat idee dat we
161ons
bewegen moeten
_
162Ik heb niet voor niets sedert ik
163’t eerst bij M. was geblokt op de
164gronden van teekening zoowel als van
165kleur en schildertechniek
_–
4
166Ik heb iets bij geleerd maar ik
167heb er Mauve of iemand anders
168die heel knap is nog eens bij
169noodig – niet om me over
170’t paard te ligten – doch
171om me wat courage te geven
172die mij ontzinkt als het
173al te lang
zanikt.
174Vooruit – en ’t bliksemt
175niet als ’t mislukt – als
176’t mislukt dan op nieuw
_–
3r:9
177Er moet krachtig doorgezet worden – met
178verfrischte energie – en dan kan de zaak
179tusschen U en mij tot
beider satisfactie
180uitkomen en in plaats van standjes
181en hatelijkheid kan er iets pittigs en
182goeds uit voortkomen
_–
183Het is zeer waar dat ik dit jaar voor mijn
184werk eerstens
/ tweedens ook voor mezelf
/ meer
185heb uitgegeven dan ’t vorige
_– Hier heb ik echter
186geen spijt van – ik ben ook gevorderd juist in
187’t geen later den boel redresseeren kan in ’t schilderen
188en – wat ik betreur is alleen dat ik nog niet
189een paar honderd gulden
meer heb kunnen
190besteden. Wat ik er mee gewonnen heb is
191dat b.v. in een morgen ik nu grifweg
192tegenwoordig een kop schilder naar ’t model
193en dat eindelijk mijn kleur degelijker
194en juister wordt en er meer karakter komt in
195de techniek
_– Nu kan ik me best begrijpen
196het zeggen van mij – ik heb er
geld voor
197noodig gehad en nog noodig – gecritiseerd
198wordt
_– Doch ’t is niet weg te cijferen
199voor ’t schildersberoep men evenzeer
200een bedrijfskapitaal noodig heeft als voor
201eenvoudig ’t schoenmakersberoep b.v.
3v:10
202Een bedrijfskapitaal dat na een paar
203jaar een zeer goede rente althans dan
/
204om mee te beginnen
/ kan afwerpen –
205b.v. een 20%
_
206En later kan worden afgelost
_–
207Zoodat het geld van U
/ b.v. stel
208dat op een f
rs 5000.- desnoods
/
209mijn bedrijfskapitaal is
_–
210De
rente hiervan – als we die tot
21120% kunnen brengen door energie
212van ons beiden – zou een bewijs zijn
213van de juistheid van Uw inzigten
214en tevens ook van de mijnen en
215van ’t goed inzien der zaken
_–
216Dat resultaat nu – van een 20%
217'rente s’jaars over f
rs 5000 – wou
218ik gij meehielpt te krijgen
_–
219Dit zijn cijfers en zaken en ge moet
220zien ge Uw vertrouwen en energie terugkrijgt
221voor de kwestie
_–
222Om dat resultaat te bereiken moet ik
223hard werken – maar – mijns inziens –
224kunt gij van uw kant wel eens doen wat ge
225vroeger zeidet te zullen doen – mijn partij
226trekken – niet in ’t neutrale doch in ’t
227energiek positieve
_–
3v:11
228'Ik zeg U nog eens uit volle overtuiging
/
229uit een oogpunt van ZAKEN – als handelaar
230als ge wilt:
231dat het systeem om slechts zaken te doen dan
232wanneer men
zeker is van reussite
/ niet het
233beste is en eigentlijk een uit een mediocre oogpunt
234de dingen beschouwen
_–
235Zaken doen
/ quand même iets doen en
236zich bewegen om zich te bewegen
/ hatende
237de stagnatie en steriliteit
/ is mijns inziens een
238meer royalen en ook beter rendeerenden weg
_–
239Dus het eeuwige –
geen slag om den arm
240'houden – het
niet al te zwaar tillen der dingen –
241'het een zeker zelfvertrouwen hebben – die
242dingen
/ ik sprak er vroeger reeds over
/ en
243wat enkele latere jaren me wezen
/ was
244voorzeker het meer overtuigd worden dat het
245doorzetten van een gevecht en het zich concentreeren
246op enkele punten
/ zich dan echter ook gansch
247en al wagende
/ ’t beste is
_–
248Doch hieraan twijfelen de koelere
249karakters – de Bourdoncles
5 – ik apprecieer echter ook die regt
250gaarne en ze hebben wel degelijk hun kwaliteiten –
251doch om iets te
drijven/ door te zetten
/
252te winnen.... als ’t daar op aan komt
253vervallen ze in hun weifelen en aarzelen
_–
3r:12
254En dan
/ natuurlijkerwijs
/ hokt en stopt
255den gang der zaken
_–
257Ziehier nu – ik moet voor mijn vooruitgang
/
258juist omdat het er me mee vlot
/ 50 koppen schilderen
_–
259Zoo dra mogelijk en achter elkaar
_–
260Ik heb berekend
/ maar het is niet doenlijk
261met die kracht te werken die ik er wat moeite
262en inspanning betreft graag aan spendeeren wil
/
263zonder extra
_– Ik heb een overjas noodig
264gehad – juist omdat ik mijn kleeren ook meer
265soigneer dan vroeger – en meer dingen
/ ook de
266'verfrekeningen
/ nemen
veel af van wat ik krijg
_–
267Zoo dat om mijn plan te volvoeren in
268korten tijd
/ werkende
full speed (in plaats van
269'zuinigheidshalve – en toch
/ juist
dat kan
niets bezuinigen –
270half speed)
/ ik een extra f
rs 100 moet zien
271te krijgen
_– Ik
moet om Tersteeg en Mauve
272te winnen iets bepaald energieks doen nu
/ na
273de zaak geentameerd te hebben
_– Is ’t nu
274persé ondoenlijk ge me dit bezorgd
_–
275Ik
moet het ijzer
nu smeden
/ het is heet
276doch – beste broer en vriend – STOOK
277’T VUUR OP
_ adieu
_
2 ingeslotene. < ingeslotene,
29 /38 (*) This asterisk in l. 29 refers to the ‘bovengenoemde zinsnede’ in l. 38.
44 (laat [...] staan) < Added later; parentheses added by us.
44 staan): < staan) – :
82 als ik < al ik
89 finantieele < finatieele
90 daarnaar”.– < daarnaar –
217 5000 – < 5000
228 eens < een
241 een < en
240 dingen – < dingen
241 hebben – < hebben
266 verfrekeningen, < verfrekenen
269 zuinigheidshalve – < zuinigheidshalve