1Waarde Theo,

1*Dank voor Uw brief_/ dank voor het
2ingeslotene_– Hoor nu eens hier_–

3Wat ge schrijft is alles heel goed en wel en
4wat betreft rumoer_/ ik begin een beetje
5beter dan vroeger geprepareerd te zijn om het te
6coupeeren_– Geen vrees dat Pa en Moe zullen
7weggaan b.v. – Ofschoon zelfs nu net een
8beroep kwam.1 Pa en Moe zullen hun positie hier_/ als ze
8a’t goed aanleggen_/ integendeel kunnen bevestigen_

9Nu zijn er menschen die tot mij zeggen “wat had
10'je je met haar te bemoeien” – dat’s ééne daadzaak_
11Nu zijn er menschen die tot haar zeggen “wat had
12'je je met hem te bemoeien” – dat’s een tweede daadzaak_
13Verder_/ en zij en ik hebben verdriet genoeg en
14beroerdigheid genoeg – maar spijt – geen van beiden_
15Ziehier –

15* ik geloof bepaald of weet zeker ze van me houdt_/

16 ik geloof ,, ,, ,, ,, ik ,, haar ,,

17dat is gemeend geweest –
18 is het ook gek geweest – enz_? misschien wel
19als ge wilt – maar de wijzen die nooit
20iets doen dat gek is_/ zijn ze niet nog gekker in mijn oog
20adan ik in het hunne_–

21Dat’s te zeggen tegen uwe redeneering en andere
22redeneeringen_

23Dit alles zeg ik eenvoudig uitleggenderwijs_/
24niet vijandig of hatelijk_–

25Ge zegt ge houdt van Octave Mouret_/ ge zeidet
26ge lijkt op hem_– ik heb sedert verl. jaar
27ook het tweede deel gelezen_/ waarin hij me veel
28beter bevalt dan in ’t eerste_–2

29Ik hoorde onlangs zeggen dat “au bonheur des dames”
30niet buitengewoon zou toedoen aan de verdienste van Zola_
31ik vind er mee van de grootste en beste dingen in_
32Ik heb ’t er eens op nagekeken en ik
33schrijf U enkele woorden van Octave
34Mouret over_–

35Gij – in den laatsten tijd van ± 1 1/2 jaar_/
36zijt ge niet aan den Bourdoncle kant
37gegaan.3 Hadt den Mouret liever
38doorgevoerd_/ dat was en blijft mijn opinie_–
39Behoudens enorm verschil in omstandigheden_/
40ja regtlijnig verschil in omstandigheden_/
41loop ik toch meer in de
42Mouret rigting dan ge misschien
43denkt – in zake mijn geloof in
44de vrouwen en dat men hun noodig
45'heeft_/ hun lief moet hebben. (Mouret zegt
45a“chez nous on aime la clientèle”)_4

46Denk hier eens over – en herinner
47U mijn leedwezen over Uw zeggen
48dat ge “verkoeld” waart_–5

49Al wat ik zei van bittere waarschuwing
50tegen invloed van ’t Guizot achtige zoo
51als ik ’t noemde_/ herzeg ik meer dan ooit_
52waarom_– dat leidt tot mediocreteit_
53En ik wil U niet zien onder
54de mediocreteiten omdat ik te
55veel van U gehouden heb_/ ja nog
56houdt_/ dan dat ik verdragen kan
57U te zien verstijven_–

58Ik weet ’t is moeielijk_/ ik weet dat ik van
59U te weinig afweet_/ ik weet dat ik misschien
60me vergis_– Maar enfin – lees dan
61Uw Mouret eens na_–

62Ik sprak van verschil tusschen Mouret
63en wat ik zou willen_/ en toch evenwijdigheid_
64Ziehier. Mouret aanbid de moderne
65parijsche vrouw – goed_

66Maar Millet_/ Breton_/ met dezelfde
67passie de boerin_

68Die twee passies zijn een zelfde.

69Lees Zola’s beschrijving van een kamer met vrouwen
70in de schemering – vrouwen dikwijls al over de 30_/ tot
71'50 toe – zoo’n somber_/ mysterieus hoekje_–6

72Ik vind dat prachtig_/ ja subliem_

73Maar voor mij is even subliem – de Angelus
74van Millet_/7 ook die schemering_/ ook die oneindige
75emotie – of dat enkele figuur van Breton op de Luxembourg8 of
76zijn Source.9

77Ge zult zeggen dat ik niet slaag_– ’t Kan me niet schelen,
78vaincre of être vaincu_/10 in alle geval is men
79in emotie en beweging en dat is meer ’t zelfde dan
80wel schijnt en gezegd wordt_–

81Wat betreft deze vrouw in kwestie_/ het blijft mij een
82mysterie hoe ’t moet afloopen maar noch
83zij noch ik zullen gekke dingen doen_–

84Ik vrees voor haar dat de oude godsdienst
85haar op nieuw zal verstijven en bevriezen11
86met dat verdomde ijskoude dat haar al eens
87in ver verleden heeft geknakt tot stervens toe_/
88lange jaren geleden. O – ik ben geen
89vriend van het tegenwoordige kristendom_/
90al was de stichter subliem – het tegenwoordige
91kristendom_/ ik heb het te goed in de kaart
92gekeken_– Het biologeerde me zelf_/
93dat ijskoude in mijn jeugd – maar
94ik wreek me sedert_– waardoor_–
95'door de liefde die zij – de theologen – zonde
96noemen_/ te aanbidden_/ door
97een hoer te respecteeren enz_ en veel would be eerwaardige_/
97agodsdienstige dames niet_

98De vrouw is voor de eene partij altijd ketterij
99en duivelsch_– Voor mij ’t tegenovergestelde_
100Gegroet.

100*b. à t_

101Vincent

102Ziehier uit Octave Mouret –12

102aMouret dit:
103“Si tu te crois fort, parceque tu refuses d’être
104bête et de souffrir! Eh bien – alors tu
105'n’es qu’une dupe, pas davantage!”–13

106“Tu t’amuses?”

107Mouret ne parut pas comprendre tout de suite.
108mais_/ lorsqu’il se fut rappelé leurs conversations
109anciennes sur la bêtise vide et l’inutile torture
110de la vie_/ il répondit:
111“Sans doute – jamais je n’ai tant vécu...
112Ah! mon vieux – ne te moques pas!–
113ce sont les heures les plus courtes où l’on
114'meurt de souffrance!–

115je la veux_/ je l’aurai!.... et – si elle
116m’échappe_/ tu verras les choses que je ferai
117pour m’en guérir_– Tu n’entends pas
118cette langue, mon vieux; autrement_/
119tu saurais que l’action contient en elle
120sa récompense – agir – créer –
121se battre contre les faits, les vaincre ou être vaincu
122par eux, toute la joie et toute la santé humaines
123'sont là!”

124Simple façon de s’étourdir – murmura l’autre.

125“Eh bien! j’aime mieux m’étourdir_– Crever
126pour crever – je préfère crever
127'de passion que de crever d’ennui!”

128– dit laatste zeg niet alleen ik quand même
129maar ook zij van nature ,, ,,

130daarom zag ik iets groots in haar van ’t begin
131af_/ en alleen ’t is voor haar verdomd
132jammer dat zij in haar jeugd
133zich heeft laten overdonderen door
134teleurstellingen_

135Overdonderen in dezen zin dat de oud godsdienstige familie
136Begemann het actieve, ja geniale
137beginsel in haar heeft meenen te moeten
138'onderdrukken en haar passief tot
139in ’t oneindige heeft gemaakt.

140Als in haar jeugd ze haar niet gebroken
141hadden! of als ze ’t daar bij gelaten hadden
142en nu niet op nieuw_/ met 5 of 6 of nog meer
143vrouwen tegen haar alleen vechtende_/

144haar radeloos gemaakt hadden!

145'lees l’evangeliste van Daudet eens
146 over die vrouwenintrigues_/ die hier anders
147waren maar toch in zoo’n genre_14

148Och Theo, waarom zou ik me veranderen_
149– vroeger was ik heel passief en heel
150zacht en stil – nu niet meer maar
151ik ben nu ook geen kind meer –
152ik voel soms me zelf_–

153Neem Mauve – waarom is hij driftig
154en lang niet altijd tam_ ik ben nog
154azoo ver niet als hij maar ik zal ook nog verder komen dan ik ben_–
155Ik zeg U_/ men moet als men actief
156wil wezen niet bang zijn om eens
157iets verkeerd te doen_/ niet bang
158zijn om in eenige fouten te vervallen_
159Om goed te worden denken velen
160dat ze er komen zullen door geen
161kwaad te doen – en dat’s een
162leugen en zeidet ge zelf vroeger een
163leugen was_– Dat leidt tot stagnatie_/ tot mediocreteit_
164Smeer maar er iets op als ge een
165blank doek U aan ziet staren met een zekere
166imbeciliteit_–

167Gij weet niet hoe verlammend dat
168is_/ dat staren van een blank doek
169dat tot den schilder zegt gij kunt niets_
170het doek heeft een idioot staren en biologeert
171sommige schilders zoo dat ze zelf idioot worden.

172Veel schilders zijn bang voor het blanke
173doek maar het blanke doek is
174bang voor den waren hartstogtelijken schilder die durft –
175en die eenmaal door die biologie van
176“ge kunt niet” doorgebroken is_–

177Het leven op zich zelf keert aan
178een mensch altijd ook een oneindig
179niets zeggende_/ ontmoedigenden_/ hopeloos makenden blanken
180kant toe waar niets op staat_/ evenmin als
181op een blank schilderdoek_–

182Maar hoe nietszeggend en ijdel_/ hoe dood het
183leven zich voor doe_/ de man van
184geloof_/ van energie_/ van warmte_/ en die iets weet_/ laat
185zich niet daardoor met een kluitje in ’t riet sturen_
186Hij grijpt er in en doet iets en knoopt daar
187aan vast_/ enfin breekt_/
188“schendt” – zeggen ze_–

189laat ze praten die koude theologen_

190Theo ik heb zoo verdomd deernis met deze
191vrouw_/ juist omdat haar leeftijd en juist misschien
192eene kwaal in de lever en gal haar zoo fataal boven
193’t hoofd hangen_– En dit verergerd is door de emoties.
194Toch zullen we nog zien wat kan of wat fataal niet moge kunnen_/
195ik doe echter niets zonder een zeer goeden dokter_/ dus ik zal haar
196geen kwaad doen_–

197Toch nu juist in deze dagen gebeurde het
198me evenwel dat me gevraagd werd om
199voor f_ 20 een teekening of geschilderde schets te
200maken. Waar ik ook aan gevolg gegeven
201heb_/ doch daar ik veronderstelde en bij onderzoek
202die veronderstelling ook uitkwam dat
203Margo Begemann hier achter zat en ’t geld
204indirect me zou gegeven hebben_/ weigerde
205ik meest beslist de betaling doch niet
206de teekening_/ die ik gestuurd heb_15
207Het is echter niet makkelijk
208om als men bar om geld verlegen is_/
209het te weigeren_– Doch het ware een
210'ezelsbruggetje geweest – dus – –

211In plaats van ezelsbruggetjes – is er iets
212beters te doen? ik geloof het zeer zeker.
213ik wou voor U en voor me zelf en voor
214veel anderen dat we Mourets in den
215kunsthandel kregen die een uitgebreider_/
216nieuw publiek dat kocht wisten te
217créeeren.

218Ge zult zeggen_/ is b.v. Tersteeg geen Mouret_
219misschien is hij het après tout_

220Maar wat daar ook van zij_/ er blijven nog nieuwe
221carrieres te maken_/ juist om reden dat het
222publiek dat schilderijen koopt nog kan ver-
223tiendubbeld worden en dit met den dag
224noodiger wordt_

225Indien er eenige Mourets opstonden
226die anders kochten en verkochten dan volgens de oude sleur_/
227best_/ dan komt er meer en meer werk aan
228den winkel.

229Doch indien er geen Mourets komen –
230dan – zou de handel zich welligt
231gansch veranderen doordat de schilders
232zelf het vernieuwden en zelf zonder het oude
233intermediair permanente exposities begonnen_
234Ik wou gij wist en voeldet hoe jong ge
235nog zijt als ge U maar jong
236houdt en durft_

237Als ge geen artist zijt in schilderen_/
238wordt artist als handelaar_/ juist als
239Mouret.

240Ik voor mij – in dagen als deze_/ als ik on ne
241peut plus vast zat – ik voel toch dat ik
242over een paar jaar nog met pleizier
243'heel wat grootere verf- en andere rekeningen
244aandurf_– Ik wil druk werk hebben
245– geloof me – ik ben niet van plan
246me te vervelen – heel veel doen
247of creveeren_–16