385 To Theo van Gogh. Hoogeveen, Tuesday, 11 and Wednesday, 12 September 1883.

metadata

No. 385 (Brieven 1990 388, Complete Letters 323)
From: Vincent van Gogh
To: Theo van Gogh
Date: Hoogeveen, Tuesday, 11 and Wednesday, 12 September 1883

Source status

Original manuscript

Location

Amsterdam, Van Gogh Museum, inv. no. b346 V/1962

Date

Letter headed: ‘Dinsdag avond’. Van Gogh began the letter the evening he arrived and finished it a day later (‘Got up early this morning’, l. 50-51), which means that it dates from Tuesday, 11 and Wednesday, 12 September 1883.

original text

1r:1

Hoogeveen Dinsdag avond.

Waarde Theo,

Zooeven ben ik hier aangekomen.

Van de landstreek heb ik in den trein mooie gedeelten gezien van de Veluwe1 doch tegen we in deze contrijen kwamen was alles donker.2 Zoo weet ik er nog niets van.

Doch zit in een groote gelagkamer als in Brabant, waar een vrouw zit aardappelen te schillen, een vrij aardig figuurtje.

Ik heb met de menschen zitten praten en zal een dezer eerste dagen met de schuit de geheele Hoogeveensche vaart afvaren door de veenderijen, dwars door den Zuid Oostelijken hoek van Drenthe heen.

Dan, Noordwaarts van hier schijnt het prachtige heide te wezen tot Assen toe.

Ik ben wel nieuwsgierig, dat kunt ge denken.

Te s’Hage is alles goed afgeloopen. Aan ’t station kwam die landmeter3 mij nog opzoeken.

Natuurlijk waren de vrouw en haar kinderen tot het laatst bij me en toen ik wegging was het scheiden niet heel makkelijk. Ik heb haar voorzien van een & ander zoo goed ik kon doch zij zal een moeielijken tijd hebben.

Ik heb maar zeer weinig verf medegenomen maar toch iets en ik hoop spoedig aan te kunnen vullen. de kleur van de Veluwe vond ik rijk.

1v:2

Ik hoop Uw nader schrijven hier af te wachten, het is hier een boerenlogement vlak bij ’t station.

Zet op den brief adres A. Hartsuiker, logementhouder te Hoogeveen.4

Daarna zal ik misschien echter dieper het land in gaan doch ik wacht eerst tot ik dan een beetje voorraad verf heb.

Nu, spoedig meer, nu op ’t moment heb ik nog niets gezien dan wat ik U zeg, het veld door ’t spoorwegraampje en de gelagkamer hier, waar weinig bijzonders aan is.

In elk geval wou ik U doen weten ik hier ben. Gegroet, morgen ga ik er op uit.

Met een handdruk.

t. à t.

Vincent

Wees zoo goed zoodra ge dezen ontvangt een briefkaart of zoo op de post te doen om te zien of die goed teregt komt. Ben heden morgen vroeg opgestaan wegens ik nog al nieuwsgierig was. Het weer was prachtig, de lucht is helder en tintelend als in Brabant.

1v:3

In ’t logement hier zag ik een stal die anders is ingerigt dan de Brabantsche. Misschien zal ik daar nog wel eens iets van maken, als ik ten minste hier blijf.

Nu, het veld hier vlak bij is meest weiland met boompjes hier en daar.

Door Hoogeveen te nemen als uitgangspunt geloof ik wel gedaan te hebben.

althans het is wel aardig dat ik reeds den eersten avond hoor ik met die schuiten de heele Veenstreek kan doorvaren tot de Pruissische grens & ’t Zwarte Meer toe.5

Spoedig schrijf ik U daar heel wat meer over dan heden.

Zoodra ik wat meer verf heb begin ik dien togt en ga van ’t eene gehucht of dorp naar ’t andere.

Doch het adres blijft hier en ik laat er mijn goed voorloopig, ook als ik voor eenigen tijd afwezig ben en zelf niet weet precies waar ik zijn zal. Ik betaal f. 1.- per dag hier is de afspraak, als ik hier ben n.l., en in de tusschenpoozen kan ik mijn koffer &c. laten op den zolder.

1r:4

In de haven v.h. dorp zag ik heel echte turfschuiten en figuren van schippers. Vrouwtjes met het costuum van hier op ’t hooiveld – best.– Het zal wel nog veel mooier blijken te zijn dieper ’t land in doch voorloopig zie ik al erg goede dingen – zelfs hier.

Schrijf dus spoedig een woordje. Zooals gezegd aan het adres van

	A. Hartsuiker
	logementhouder te Hoogeveen.

Het dorp of stad hier is voornamelijk eene lange rij huizen langs de haven, veel nieuwe huizen en enkele mooiere oude.

translation

1r:1

Hoogeveen, Tuesday evening.

My dear Theo,

I’ve just arrived here.

I saw some beautiful bits of the Veluwe region1 from the train, but by the time we reached these parts everything was dark,2 so I don’t know what it’s like yet.

Anyway, am sitting in a large taproom like the ones in Brabant, where a woman is sitting peeling potatoes, quite an interesting little figure.

I’ve been talking to people here, and in a day or two I’ll take the barge and travel all the way down the Hoogeveense Vaart through the peat bogs, right across the south-east corner of Drenthe.

Then, northwards from here it seems that there’s magnificent heathland all the way to Assen.

I’m certainly curious, as you can imagine.

Everything went well in The Hague. That surveyor3 came to the station to see me.

The woman and her children were with me until the last minute, of course, and the parting wasn’t very easy when I left. I’ve provided for her as best I could, but she’ll have a difficult time.

I’ve brought very little paint with me, but some anyway, and I hope to be able to get more soon. I found the colour of the Veluwe rich. 1v:2

I hope to await your next letter here, this is a country lodging-house near the station.

Address the letter care of A. Hartsuiker, lodging-house keeper at Hoogeveen.4

After that, though, I may go deeper into the countryside, but I’ll wait until I have a little stock of paint.

Well, more soon; at the moment I haven’t seen anything apart from what I’ve told you, the fields out of the train window and the taproom here, which is nothing out of the ordinary.

In any case I wanted to let you know that I’m here. Regards, I’ll set out tomorrow.

With a handshake.

Ever yours,

Vincent

As soon as you receive this be so good as to pop a postcard or something in the post to see if it arrives all right. Got up early this morning because I was really curious. The weather was marvellous, the air is clear and sparkling, like it is in Brabant. 1v:3

At the lodgings here I saw a barn that’s laid out differently from the ones in Brabant. I may make something of it later, if I stay here, at least.

Well, the fields around here are mostly meadowland, with small trees here and there.

I think I’ve done well in making Hoogeveen my base.

At least it’s nice that I heard on the very first evening that I can go by barge right through the whole peat district as far as the Prussian border and the Zwarte Meer.5

I’ll write soon to tell you a lot more about it than today.

I’ll set out on this journey as soon as I have some more paint, and will go from one hamlet or village to another.

However this remains the address, and I’m leaving my things here for the time being, even if I’m away for some time and don’t know myself exactly where I’ll be. I’ve agreed to pay 1 guilder a day here, while I’m here, that is, and between times I can leave my suitcase &c. in the attic. 1r:4

In the village harbour I saw really authentic peat barges and the figures of bargemen. Women wearing the local costume in the hayfield — fine. It will probably be even more beautiful deeper into the countryside, but meanwhile I’m already seeing very good things — even here.

So write a few words soon. As I said, to the address

	A. Hartsuiker
	lodging-house keeper at Hoogeveen

The village or town here is mainly one long row of houses by the harbour, many new houses and a few more beautiful old ones.

notes

1. The Veluwe is a wooded area in the middle of the Netherlands.

2. Since it was already dark when Van Gogh arrived he must have travelled on the last train, which arrived in Hoogeveen at 21.00. Working backwards according to the Reiswijzer (Timetable) for September 1883, he left The Hague by the 14.05 train at the latest. See Dijk and Van der Sluis 2001, p. 81.

3. Antoine Philippe Furnée, to whom Van Gogh had given lessons.

4. Albertus Hartsuiker was a lodging-keeper and railway official. The exact address of his lodging-house is not known, but the most likely candidate is the house at Grote Kerksteeg 51 (district A) – later Grote Kerkstraat 51 – where there was a shop, a baker’s and a house with lodgings. It has, however, also been suggested that it was Toldijk 446 (district B) (now Pesserstraat 24). See GAHo, Civil registration; Dijk and Van der Sluis 2001, pp. 83-103.

5. The Zwarte Meer is close to the German (‘Prussian’) border, about 40 km to the east of Hoogeveen.