Dus schrijf in geen geval meer naar hier. En ik zoude U voorstellen direkt nog met een woordje C.M. van mijn afreis te verwittigen wegens het, zoo als ge zelf zegt, onder de mogelijkheden behoort hij mij naar hier schrijven zoude. Heeft hij dat reeds gedaan, zou ’t beste zijn hij terugzending van den brief verzocht aan ’t postkantoor want ik, niet wetende precies wat mijn aanstaand adres zal wezen, kan zelf het hier aan de post of aan den huisbaas eerst later opgeven.

Vriend Rappard is ook reeds op reis en heeft Drenthe reeds achter den rug, is bijna al op Terschelling. Hij schreef me uit Drenthe “het land hier is zeer ernstig van stemming, menigmaal deden de figuren mij denken aan studies van jou. wat ’t leven betreft, goedkooper kan men zeker nergens teregt. En den Zuidoosthoek (’t door mij bedoelde terrein) houd ik voor ’t oorspronkelijkst”.1

Theo bij het heengaan heb ik zeer zeker een melankoliek gevoel, veel meer dan ’t geval zoude wezen indien ik overtuigd was de vrouw energiek zoude zijn en haar goeden wil niet equivoque. Enfin uit een & ander weet ge ’t voornaamste. Ik voor mij moet doorzetten of ik zou zelf zinken zonder haar daardoor iets verder te brengen. Tot dat zij uit eigen beweging meer actief wordt, n.l. meer voortdurend in plaats van met korte vlagen, blijft ze op èèn zelfde onvoldoend punt en al had zij 3 helpers in plaats van mij, zouden die er niets verder aan kunnen doen tenzij ze zelf meewerkte. Maar de kinderen waar men hart voor heeft? Ik kon er niet alles voor doen doch indien de vrouw gewild had!

Ik zal er echter niet heel veel over zaniken want ik moet doorzetten quand même.

Nu, voorzigtigheidshalve durfde ik ’t er niet op wagen verf mee te nemen want ik zal ginder dadelijk mijn goed moeten betalen als ’t komt, dan logement en reiskosten verder. Doch als wij zoo gelukkig zijn van iets te krijgen van C.M. zal ik van daar uit per postpakket laten komen een en ander ik heb uitgezocht. Hoe eer dat gebeuren kan hoe beter. Dus als gij iets hoort schrijf mij dan zoodra ge mijn adres ginder weet, en natuurlijkerwijs vind ik best de voorgestelde schikking (omtrent gedeeltelijk remboursement der frs 100). zelfs, indien gij à court zijt, wacht een gunstig moment af met al datgene dat hij zou kunnen zenden.2

Ik voor mij geloof dat C.M. wel eens niets zou kunnen doen.

In elk geval broer, is het energiek en heel best gezien van U gij direkt dit stuurdet. Want dan ben ik al vast ginder en kan mij orienteeren en wij  1v:3 kunnen zeker zelf bezuinigen al komt er geen hulp. Daarom dank voor dit en ik geloof het een goede maatregel zal blijken. Mijn plan is ginder te blijven bij voorbeeld tot dat gij toek. jaar naar Holland komt. Ik zou U dan ook niet willen missen. Maar zoodoende zou ik er net alle saizoenen zien voorbij gaan en een overzigt hebben van ’t karakter der dingen in die streek.

Ik heb me voorzien van een binnenlandsch paspoort, geldig voor 12 maanden.3 Met hetwelk ik het regt heb te gaan waar ik wil en te blijven in een plaats zoo lang en zoo kort ’t me convenieert.

Ik ben erg blij dat ik dus voortgang kan maken want zoodoende helpen we ons zelf, ginder reken ik 50 frs voor logies en kost, en de rest aan het werk, en dat scheelt veel bij wat ik hier in de gegevenen kon doen. Zoo al hielpen anderen niet, wij zullen niet stil zitten.

Gegroet want ik heb heden nog veel te beredderen – schrijf dus een lettertje aan C.M. – en dezer dagen ontvangt ge berigt van mijn adres, als alles wel gaat reeds morgen avond. adieu, met een handdruk.