1*’t is me behoefte U 2nog eens opnieuw te zeggen dat ’t bezoek bij 3U mij zeer heeft geanimeerd. Ik ben voornemens 4ook eenige grootere composities op touw te zetten 5en een daarvan heb ik reeds op touw.
6Dat zijn n_l. turfspitters in het duin. 71 meter bij 1/2 meter ongeveer.1
8Herinnert ge U ik U vertelde van dat het 9daar in ’t duin zoo’n mooi geval was. 10Het heeft iets van ’t opwerpen van 11een barricade. Zoodra ’k bij 12U vandaan kwam ben ik ook begonnen 13want in mijn hoofd was het reeds rijp 14betrekkelijk. Zoo als over eenige andere 15composities ik reeds veel heb gedacht 16en studies voor heb ook reeds.
17Als ik echter ’t geld van U niet gehad had 18zoo zoude ik dit b.v. niet hebben kunnen 19doen op ’t moment.
20Ik heb een houten passepartout laten 21maken op de wijs van de Uwe doch geen 22lijst. Ik denk er over die passepartout/ 23nu nog ongeverfd/ de kleur van notenhout 24te geven_ Zòò als Uw lijst is. Het werkt 25prettig als men de teekening afsluit 26en zoodra ik Uw teekeningen zag besloot 27ik ook zoo’n passepartout te nemen.
28In Harpers Weekly vond ik een illustr. 29van Reinhardt/ verreweg ’t beste wat ik tot heden 30'van hem zag/ “Washed ashore”_–2
31Een lijk is aangespoeld/ een man is er naast 32geknield om te zien wie het is/ eenige 33visschers & vrouwen geven renseignementen 34omtrent den schipbreukeling aan een gendarme_ 35Dus lijkt het wel wat op une épave3 36die gij hebt/ maar er is in de teekening van 37R. iets van Regamey4 b.v./ ’t is een 38erg mooi blad.
39Wat is er veel moois te vinden niet waar_– 40De teek. Turfspitters heb ik nu geschetst 41met fusain/ bergkrijt en autographische 42inkt. De grootste krachten van drukinkt 43heb ik er nog niet in gebezigd.
44Zoo is ’t aspect er van nog niet zoo krachtig 45als ik mij voorstel het zou kunnen worden_ 46Ik heb op fusain alleen tegen dat het 47zoo ligt uitwischt, men dingen verliest die 48men gevonden heeft door dit uitwisschen 49als men niet zeer voorzigtig werkt.
50En ik heb behoefte niet al te voorzigtig te 51behoeven te zijn_
52Ik heb een paar plannen voor 53groote teekeningen amice/ waar 54ge misschien wel sympathie voor 55zoudt hebben.
56Ik wou dat gij les miserables5 reeds 57gelezen hadt/ dan zou ik er U 58beter over kunnen spreken want misschien 59zoudt gij door de zelfde dingen die mij telkens in 60de gedachten komen getroffen worden. dat zou me niet verwonderen_1v:3 61Ik kende dat boek vroeger reeds 62maar sedert ik het nu weer 63heb gelezen komt veel er uit mij 64telkens in de gedachten.
65Zoowel gij als ik hebben op school zoowat 66geschiedenis geleerd maar als ’t U gaat als mij 67zoo is U dat niet genoeg en is het te droog 68en te conventioneel_
69Nu/ ik voor mij zoude wenschen het 70tijdvak 1770 b.v. tot nu toe duidelijk 71te kunnen overzien vooral. De fransche 72revolutie is het allergrootste modern evenement 73waar alles om draait/ ook van den tegenwoordigen 74tijd.
75Als ik lees iets als de Londen en 76Parijs van Dickens (Tale of two cities)6 en 77daar over denk zoo vind ik men uit 78dat tijdvak van de revolutie zulke prachtige 79motieven kan nemen voor teekeningen_ 80Niet direkt op de eigentlijke geschiedenis 81betrekking hebbende zoozeer/ als wel 82incidenten van het gewone leven en 83het aspect der dingen zoo als ze 84vroeger waren. Neem de teekening van 85Howard Pyle en die andere van Abbey 86die ik onlangs U liet zien/ Xmas in old 87New york/7 Xmas in old Virginia.8
88Nu/ in die dagen beginnende 89en zijne gedachten latende gaan tot 90heden/ overziet men een tijdvak waarin 91alles veranderd is_ En verschillende 92momenten zijn bijzonder interessant. 93En vind men in verschillende fransche en Engelsche boeken 94zoo aangrijpend en zoo degelijk beschreven/ zóó dat het mogelijk 95wordt zich de dingen van vroeger duidelijk voor te stellen.
96Dickens/ die meestal zijn eigen 97tijd beschreef/ kon het niet laten 98de Tale of two cities te schrijven9 99en telkens in zijn werk ziet men hij 100beschrijvingen uit vroeger dagen tusschen 101in lascht. b.v. een beschrijving van 102de Londensche straten vóór er lantaarns 103waren.10
104Vrage/ zou men hollandsche motieven 105kunnen vinden b.v. uit den tijd 106dat de eerste lantaarns werden geplaatst 107of vóór dat ze er waren.
108Stel U eens voor een kerkbank of iets 109van een begrafenis zoo uit den tijd van 1815_ 110Eene verhuizing/ een wandelplaats/ een 111straat op winterdag uit die tijdsperiode of iets later_
112In les miserables/ ofschoon een later tijdvak behandelende/11 vind ik wat ik zoek/ 113aspecten van vroeger die mij opwekken 114om te verzinnen hoe ’t er uitzag in den 115tijd van mijn overgrootvader of niet later terug dan mijn grootvader 116zelfs. Quatre vingt treize van Hugo 117was ’t geen door alle teekenaars van de 118Graphic zamen geillustreerd werd.12 119Caldecott doet het ook zoo echt_
120Ik wou wel eens de impressie zien die 121Quatre vingt treize en les miserables op U 122maken zouden. Dat ge ’t mooi zoudt vinden 123weet ik vast en zeker. Ik zag toen ik bij U was 124een paar brokken van de stad/ die ik mij voorstelde 125geanimeerd door figuren uit den ouden tijd. Nu/ we 126'spreken waarschijnlijk nog wel eens over teekeningen 127uit een vroegere periode. Ik hoop ’t er van komt ge 128zoo als ge zeidet dezen zomer nog eens naar hier komt_ 129onmogelijk is het niet mijn broer uit Parijs U ook eens bezoekt 130dezen zomer/ ik wou hij Uw werk weer eens zag en ik wou 130awe als hij hier was zamen eens weer naar U toe gingen.