3Dank voor Uw brief van 17 Februarij, die mij niet weinig genoegen deed, daar ik er zoo zeer 4naar had verlangd.1 En ik schrijf maar weer eens spoedig kerel, want zoo dikwijls denk ik aan 5U en verlang wel eens naar U ook en elken morgen herinneren de prenten aan den muur van 6mijn studeerkamer mij aan U/ Christus consolator en pdt./2 die houtgravure naar van Goyen/ Dordrecht/3 7het portret van Ds Heldring,4 Le four van Th. Rousseau5 enz_/ want die heb ik allen van U en dus 8verweet de pot den ketel dat hij zwart zaga toen gij schreeft het zoo verkeerd van mij was dat 9ik U nu en dan eens een prent voor Uwe kamer geef als ik iets vind dat voor bij wat gij reeds hebt 10geschikt is.─ Dus basta daarover zeg ik op mijne beurt, maar schrijf eens of Gij weer ’t een en 11ander goeds in uwe verzameling er bij gekregen hebt, ga er maar mede voort want zeer zeker 12is het zoo als Gij het doet en aanlegt een goed werk.
13Gisteren avond zag ik bij C.M. een geheelen jaargang van dat tijdschrift L’art, waarvan 14Gij die aflevering met de houtsneden naar Corot hebt.6 Bijzonder troffen mij houtsneden naar 15teekeningen van Millet/ o.a_La chûte des feuilles (berger gardant son troupeau)/La nuée de corbeaux/ 16ânes dans un marecage (effet de brume)/ Les bûcherons/ Ménagère 17balayant sa maison/ 18'Cour de ferme (effet de nuit) &c./7 ook eene ets naar Corot/La dune8 en naar Breton/ La St Jean9 19en anderen/ van Chauvel o.a./10 ook nog eene naar Millet/Les haricots_11
20Was met Oom Jan Zondag 17 feb. den geheelen middag en avond bij Oom Cor waar 21ook Tante Antje12 dezer dagen logeert.
22Het was toen Annas verjaardag en ’t was ook voor mij een goeden dag. Was nog al 23vroeg opgestaan en ging s’morgens naar de Fransche kerk waar door een predikant uit de 24buurt van Lyon werd gepreekt, hij kwam van wege eene Mission Evangélique om eene collecte 25'te doen_13 Zijne preek bestond vooral uit verhalen uit het leven der werklieden in de fabrieken 26daar en hoewel hij niet bijzonder welsprekend was wat gemakkelijkheid van 27uitdrukking aangaat en al kon men zelfs merken het hem moeielijk afging en 28wat onhandig als het ware/ zoo trof zijn woord toch omdat het uit het hart voortkwam 29en dat alleen is magtig om op andere harten indruk te maken. Daarna moest ik 30om 1 uur in eene Zondagschool zijn van een Engelsch predikant, Adler, in de Barndesteeg/ 31hij heeft daar een klein maar zeer net oud kerkje. De school werd echter gehouden in 32een klein kamertje waar ook op dat uur, dus midden op den dag, het licht moest worden 33aangestoken. Er waren misschien een 20 kinderen uit die arme buurt_ Hoewel hij een vreemdeling is zoo preekt hij toch in ’t Hollandsch (maar de Engelsche 34dienst) en doet zijne catechisaties ook in ’t Hollandsch maar zeer aardig en handig.─14 34ahad de schets van die kaart van het Heilige land die ik voor Pa’s verjaardag maakte (met rood 34bkrijt op stevig bruin papier) medegenomen en gaf hem die want ik vond dat kamertje er een 34caardig plekje voor en ben blij hij daar aan den muur hangt.
35Had hem bij Mr. McFarlane ontmoet, de domine van dat Engelsche kerkje op het Bagijnhof 36waar ik het had gewaagd een bezoek te brengen. Werd er vriendelijk ontvangen en 37hoop er nog wel eens terug te komen_
38Zondag middag ging ik vervolgens een bezoek brengen bij Vos die maar min is en te 39bed lag om wat uit te rusten zoodat ik hem niet kon zien. En toen nog naar Oom Stricker 40en daarna naar Oom Cor.
41Heden morgen was ik weer bij Vos terug daar ik hem toch gaarne eens zelf wilde 42zien en spreken, ditmaal vond ik hem op maar hij ziet er lang niet goed uit 43en Kee ook maar vermoeid en bleek.─
44Was er een heelen tijd, zij hebben heel wat zorg, hij geeft weer bloed op nu en dan en veel 45hoesten. Jan15 logeert dezer dagen bij Oom Stricker.
46Behalve bij den Engelschen Ds. waagde ik het ook om een bezoek te brengen bij Ds Gagnebin_ 47Nu ik eenmaal voor het werk zit en in den strijd ben is het zaak om maar te trachten het 48dapper te doen en met betrekkelijke vrijmoedigheid te werk te gaan al zijn er ook nog veel 49moeielijkheden te overwinnen. Al werkende en doende ontwikkelt zich het 50werken en doen/ en om voldoenden ijver te krijgen is misschien het beste middel den 51ijver die men in zich heeft te besteden en in te spannen en te gebruiken_
52Ds Gagnebin nam het goed op en zeide, dat ik maar eens op een avond 53terug moest komen en bepaalde daartoe hedenavond dus moet ik er 54zoo aanstonds heen en hoop U nog te schrijven hoe ik het er gehad heb.
55Pa raadde mij ook nog aan om te trachten met den een en ander kennis 56te maken.16 Ik vond het wel aardig weer eens Fransch en Engelsch te spreken/ 57als men dat in een tijd lang niet heeft gedaan is het eene eigenaardige 58gewaarwording.─ Jongen/ Dickens wist het toch wel toen hij vroeg/ 59Lord keep my memory green yea evergreen.17 Amen.
60Twee morgens stond ik vroeg op om te werken aan eene schets van de 61kaart van de reizen van Paulus18 die ik nog had en maakte die verder af zoodat 62die er goed uitziet nu, met de namen in het Fransch zelfs beter dan die ik voor Pa en voor mijn studeer- 63kamertje maakte, met het plan om hem19 die te geven daar ik indien mogelijk 64wel wat nadruk op dit bezoek wilde leggen daar hij een knap man is 65bij wien ik later ligt nog eens goeden raad zal kunnen krijgen als 66hij aan het een en ander ziet dat het mij ernst is.─ 66a Liet hem ook zien de kaart v. Bretagne & Normandie20 66ben eenige Fransche geschriften die ik heb.
67Verleden week kwam Nico Mager/ hier in stad zijnde/ mij eens op- 68zoeken en dat deed mij genoegen_ Tegen October of November is zijn 69contract dat hij met den Hr Braat heeft gemaakt om en hij dus vrij maar dan 70ook dringend genoodzaakt om eene andere betrekking te zoeken. Hij denkt 71er over om zich naar ’t buitenland te wagen en had het oog op Genève waar hij 72vroeger ook reeds is geweest, dat is mogelijk nog zoo’n slecht plan niet. Was 73er nu/ n.l. tegen October/ in ’t huis Goupil een plaatsje open dan zou hij dadelijk zijn geholpen. 74Hij had plan om tegen Ooms verjaardag/ 28 Maart/ weer eens aan 75Oom Cent te schrijven.─ Dat hij dapper werken kan heb ik gezien. ’t is 76een aardige kerel, hij vroeg U ook te groeten als ik schreef. Zoo hoorde ik 77door hem weer een en ander uit Dordt ook. Lord keep my memory green.
78Ik wandelde nog een eind met hem.─ Zeide hem ook nog dat ik meende dat een jong mensch 79die wist wat hij wist/ n.l. hetgeen men leert wanneer men eenige jaren ijverig in een boekwinkel of 80dergelijke betrekking is werkzaam geweest, bijna zeker kan zijn dat hij na een tijd van zoeken 81en moeielijkheden te hebben gehad, te Londen of eene andere groote Engelsche stad eene betrekking 82kan vinden waar hij genoeg verdient om zich te kunnen onderhouden terwijl hij bovendien 83het Engelsch goed leeren kan. Dat hij er op rekenen kan dat als hij eenmaal zoo iets gevonden 84heeft het nogal van blijvenden aard is en hij dus voor eenige jaren als het ware 85veilig is.
86Vooral wanneer men meer doet dan de bedienden daar gewoon zijn te doen 87kan men er veel profiteeren en zeer zeker heeft Engeland dit voor boven 88Parijs dat men er meer gelegenheid heeft om bij burgermenschen een goed 89onderkomen en een soort t’huis te vinden/ wat te Parijs nog al lastig is. 90En ik heb hem ook gezegd “houd wat gij hebt”21 en ga voort en zie uit uwe oogen 91want zooals hij lang in een boekwinkel te zijn geweest en daar trouw gewerkt te hebben/ dat 92is eene bezitting.
93Gij moet maar weer spoedig eens schrijven, en zoodra gij weet wanneer gij de reis zult doen hoor ik 94het zeker wel, en hartelijk hoop ik wij wanneer gij hier zult zijn wat zamen zullen kunnen zijn 95en gij niet al te bezet.─
96Ben daareven bij Ds Gagnebin geweest maar er werd gezegd dat Hij te zeer bezet was om mij 97'te ontvangen (toch had hij mij dit uur en dezen dag bepaald om te komen)_ Ik hoorde muziek in huis/ 98blijkbaar was er dus het een of ander te doen. Wat ik voor Hem had gemaakt liet ik achter 99met verzoek het te geven.─22
100Het is mij behoefte nu en dan iets dergelijks te doen want zeer zeker is het twijfelachtig of ik 101er komen zal, n.l. door het geheel van wat wordt vereischt/ 5 jaar op zijn minst is een 102heelen tijd, begint men jonger dan haalt men het wel zoo gemakkelijk. Ik kan wel meer werken 103en ben beter in staat mij vrij te houden van afleiding en waar menig ander naar verlangt heb ik 104geen begeerte naar maar ik merk ik moeielijk leer met dat al. En ook voor ’t geval ik er niet kwam 105wil ik toch zorgen hier en daar een teeken van leven te hebben gegeven.
106'’t Is verbazend veel wat men weten moet en ’t geeft mij voortdurend/ ook al tracht 107men mij gerust te stellen/ een onbeschrijfelijk sterk gevoel van angst, en daar helpt 108niets aan dan alleen weer aan het werk te gaan daar het duidelijk aangewezen 109is ik dat doen moet, ten koste van al wat het wil. Dus vooruit want stilstaan of 110achteruitgaan daaraan denk ik liever maar niet/ als men dat deed zou men ’t nog 111moeielijker maken en in de war raken en toch moeten eindigen met hetzelfde weer 111avan voren af te beginnen.–23
113Het is reeds vrij laat en ik ben niet weinig moe want heb heel wat geloopen van daag ook_ 114hoe zou het bij Vos zijn, s’nachts zal hij het nog al eens kwaad hebben 115met het hoesten en opgeven.
116Een goeden brief van ’thuis, gelukkig schijnt het dat de reis Pa goed is bekomen.24 117ik ben verlangend om te hooren hoe Anna’s verjaardag is geweest, 118haar volgenden zal zij dus naar alle gedachten in haar eigen huis 119vieren.25
120Heb het zoo goed mogelijk en zegen bij Uw werk en alles wat Gij doet, als gij kunt 121schrijf dan spoedig weer_ Groet allen bij Roos en ontvang in gedachten een 122hartelijken handdruk. Wel te ruste en geloof mij
126A-propos_ Hebt Gij die bewuste kaarten nog aan Gladwell gezonden, naar Londen n.l.26 Hoorde in langb 127niets van hem en zou wel eens willen weten hoe hij het had en wat zijne plannen zijn.
128Het is heerlijk weer van morgen, moet zoo aanstonds naar Mendes.─