074 Anna van Gogh-Carbentus, Vincent van Gogh and Theodorus van Gogh to Theo van Gogh. Etten, Tuesday, 4 April 1876.

metadata

No. 074 (Brieven 1990 073, Complete Letters 59)
From: Vincent van Gogh
To: Theo van Gogh
Date: Etten, Tuesday, 4 April 1876

Source status

Original manuscript

Location

Amsterdam, Van Gogh Museum, inv. no. b72 V/1962

Date

Letter headed (written by Mrs van Gogh): ‘4 April 1876.’

Additional

Mrs van Gogh, Vincent and Mr van Gogh each write to Theo – in this order – on the same sheet of paper.

Ongoing topics

Theo’s sales trip (71)

Vincent’s departure for England (70)

original text

1r:1

Etten 4 April 1876.

Beste Théo!

Wij zijn blij gij het goed hebt en het mooije weer en nieuwe groen Uw reisje, hopen wij, aangenaam maken maar ’t meeste van alles wenschen wij U goed succès en zijn nieuwsgierig er van te hooren. Zaturdag is Vincent goed en wel te huis gekomen, wij waren blij hij er was, en gij kunt denken het ons trof hij uitzicht op iets had gekregen de laatste morgen toen hij in Parijs was, hij zal het U wel vertellen, ’t is de bevestiging van de dagtekst op Zijn verjaardag.1 wij willen nu maar hopen, ’t is wel heel ver –

maar bij de zee is wel aantrekkelijk, mocht het hem goed gaan, maar dat kan wel. Heerlijk gij elkander ontmoet en Lies ook nog die donderdag komt. ’t Spijt ons geducht Gij Tante Mina niet zaagt en wij nog niet eens hoorden hoe het met Vos is, vind ge niet erg treurig, arme Kee en Oom en Tante, misschien doet het goede weer nog wel goed.2 Vincent heeft veel 1v:2 moois te zien medegebracht. Gisteren gingen Pa en hij naar Brussel. Pa zit al in het tuinhuisje vóor de cathechisatie, ’t word heel lief in de tuin. En nu zeg ik U goeden dag en hoopen wij ’t zoo zal blijven gij zaturdag avond komt. Cor3 krijgt pianoles. ’t is een heele toer zoo in het begin. Dag beste Théo! reis voorspoedig – tot zaturdag. Steeds:

Uwe U liefhebbende

Moe.–

[Continued by Vincent van Gogh]

Waarde Theo,

Den morgen vóór mijn vertrek uit Parijs4 kreeg ik een brief van een onderwijzer te Ramsgate5 die mij voorstelt om voor eene maand daar te komen (zonder salaris) om na verloop van dien tijd te zien of hij mij gebruiken kan.

Gij kunt denken ik blij ben wat gevonden te hebben. Kost en inwoning heb ik in elk geval vrij.

Gisteren ben ik met Pa naar Brussel geweest, het was wel heel droevig met Oom Hein.6

In de spoora spraken Pa en ik nog al over schilderijen, onder anderen over de schilderijen van Rembrandt op de Louvre7 en het portret van Burgemeester Six8 1v:3 en ook nog in het bijzonder over Michel.– Zou er geen mogelijkheid zijn dat Pa dat boek over Michel9 eens zag? denk er eens om als er gelegenheid is.–

Ik ben zoo blij dat ik U nog zal zien vóór mijn vertrek10 en Lies ook nog.

Ramsgate is zooals gij weet eene badplaats, er zijn 12000 inwoners, vond ik in een boek, maar meer weet ik er niet van.–

En nu tot zaturdag, Voorspoedige reis en steeds

Uw liefh. broer

Vincent.

Gladwell bracht mij verl. vrijdag avond naar de spoor, op mijn verjaardag11 kwam hij reeds s’morgens om half zeven en bracht eene zeer mooie ets naar Chauvel voor mij mede, een herfstlandschap met een troep schapen op een zandweg.–12

[Continued by Theodorus van Gogh]

Beste Theo!

’t Was ons een genoegen uwen brief te ontvangen. heb het maar goed op reis. gij treft nog al goed weer. wij zijn benieuwd hoe het u verder is gegaan en zullen verrukt zijn U bij ons te zien, als gij herwaarts komt.

gisteren was ik met Vincent te Brussel op een dag heen en weer. Ook waren we nog op het kerkhof te Laeken,13 waar ik ook met U was! 1r:4 ik dacht zoo veel aan U. We zijn blij dat Vincent wat kreeg, en moeten het verder afwachten. God geleiden hem & U & al de onzen.14 Er is bij leed en teleurstelling ook veel goeds en vertroostends. Zijn verjaartekst was, “de Heer zal voorzien”.15

van de meisjes16 ook goede brieven – ook Lies spreekt met zoo veel hartelijkheid over U.

heb het goed, steeds

uw Zoo liefh. Vader

T. v. G.

translation

1r:1

Etten, 4 April 1876.

Dear Theo!

We’re happy that things are going well for you, and hope that the fine weather and new greenery are making your trip pleasant, but more than anything we wish you much success and are curious to hear about it. Vincent arrived home safe and sound on Saturday, we were glad he was here, and you can imagine how delighted we were to hear that on his last morning in Paris he was given the prospect of something. He’ll probably tell you about it; it’s the confirmation of the text for the day for his birthday.1 We can but hope, it’s certainly a long way off – but surely it’s pleasant to be by the sea, may he fare well, it should be possible. It’s wonderful that you’ll be seeing each other, and also Lies, who’s coming on Thursday. We’re awfully sorry that you didn’t see Aunt Mina, and we didn’t even hear how Vos is. Don’t you think it very sad, poor Kee and Uncle and Aunt, maybe the good weather will do some good.2 Vincent brought along 1v:2 a lot of beautiful things to show us. Yesterday he and Pa went to Brussels. Pa is in the garden house even before the confirmation class, it’s going to be very charming in the garden. And now I’ll say goodbye and hope that you’ll still be coming on Saturday evening. Cor3 is taking piano lessons. It’s quite a task in the beginning. Goodbye, dearest Theo! Have a good trip – until Saturday. Ever:

Yours, your loving

Ma.

[Continued by Vincent van Gogh]

My dear Theo,

On the morning before my departure from Paris4 I received a letter from a teacher in Ramsgate5 who suggested that I come there for a month (without pay) in order to see whether he can use me at the end of that time.

You can imagine that I’m glad to have found something. I’ll receive free board and lodging in any case.

Yesterday I went with Pa to Brussels, Uncle Hein was really in a very sad state.6

In the train Pa and I talked a lot about paintings, including the paintings by Rembrandt in the Louvre7 and the portrait of Burgomaster Six,8 1v:3 and also especially about Michel. Won’t there be a possibility for Pa to see that book about Michel?9 Think about it if the opportunity arises.

I’m so glad that I’ll see you, and Lies too, before my departure.10

Ramsgate, as you know, is a seaside resort. I saw in a book that it has 12,000 inhabitants, but don’t know any more about it than that.

And now, until Saturday. Have a safe trip, ever

Your loving brother

Vincent.

Gladwell brought me to the train last Friday evening. On my birthday11 he came in the morning at half past six already, and brought a very beautiful etching after Chauvel for me, an autumn landscape with a flock of sheep on a sandy road.12

[Continued by Theodorus van Gogh]

Dear Theo!

It was a pleasure for us to receive your letter. Have an enjoyable trip. You’re lucky to have fairly good weather. We’re curious to hear what has happened in the meantime, and will be delighted to see you if you come this way.

Yesterday I went with Vincent to Brussels and back in one day. We also went to the cemetery in Laken,13 where I also went with you! 1r:4 I thought of you so much. We’re glad that Vincent got something, and must wait and see what comes of it. May God guide him and you and all of us.14 Pain and disappointment also bring much that is good and comforting. The text for his birthday was, ‘The Lord will provide’.15

Good letters from the girls16 as well – Lies also speaks of you with so much warmth.

I wish you well, ever

Your most loving father

T. v. G.

notes

1. A ‘daily text’ (a ‘lesson’) is an edifying text written on calenders or in booklets for the pious to reflect upon. The text for 30 March was based on Gen. 22:14, ‘The Lord will provide’, as emerges from l. 81 in the part written by Mr van Gogh.

2. Willemina Catharina Gerardina Carbentus, a sister of Mrs van Gogh, was married to Johannes Paulus Stricker. They were the parents of Cornelia Adriana Stricker, referred to as Kee Vos, who in 1872 had married Christoffel Martinus Vos. Vos had a weak constitution.

3. Cornelis (Cor) Vincent van Gogh, the youngest son in the family.

4. Van Gogh left Paris on Friday, 31 March, arriving in Etten a day later (FR b955 and b956).

5. The teacher William Port Stokes. His school was at 6 Royal Road in Ramsgate, a coastal town in the south-east of England. See exhib. cat. Nottingham 1974, p. 13 and exhib. cat. London 1992, p. 12 (with ill.).

6. Uncle Hein van Gogh had been suffering for quite some time from an unidentified wasting disease.

a. Meaning: ‘de trein’ (the train).

7. The Louvre still has many Rembrandts; see Jacques Foucart, Peintures de Rembrandt au Louvre. Paris 1982. Van Gogh previously mentioned the Louvre’s Pilgrims at Emmaus , Philosopher in meditation and Philosopher with an open book ; later he mentions seeing The Holy Family (The carpenter’s household) and The skinned ox in the museum.

8. On Rembrandt’s Jan Six , see letter 47, n. 8. Although the sitter was not yet a burgomaster of Amsterdam when his portrait was painted in 1654 (he was not appointed to the office until 1691), the painting was known as the Portrait of burgomaster Six.

9. Alfred Sensier, Etude sur George Michel; see letter 44, n. 2.

10. Theo was planning to be in Etten on Saturday, 8 April (FR b956).

11. Vincent had turned 23 on 30 March.

12. Béraldi’s description of Théophile-Narcisse Chauvel’s etching Après la pluie, à Vaujours (After the rain at Vaujours) is similar to Van Gogh’s description: ‘Sheep, led by a shepherdess, come towards the foreground on a path; on the left, elm trees, overcast weather ... For L’Album Cadart. 1876. Eight states’. See Béraldi 1885-1892, vol. 4, p. 148, no. 34. The etching Le retour du troupeau (The return of the flock) corresponds closely to this description (Paris, BNF, Cabinet des Estampes). Ill. 1767 .

13. The municipality of Laken near Brussels, where Uncle Hein lived.

14. Cf. Ps. 143:10 and hymn 143:11.

15. See n. 1.

16. Anna and Willemien, both of whom lived in Welwyn.