047 To Theo van Gogh. Paris, Sunday, 12 September 1875.

metadata

No. 047 (Brieven 1990 046, Complete Letters 37)
From: Vincent van Gogh
To: Theo van Gogh
Date: Paris, Sunday, 12 September 1875

Source status

Original manuscript

Location

Amsterdam, Van Gogh Museum, inv. no. b47 V/1962

Date

Letter headed: ‘Parijs. 12 Sept. 1875.’

original text

1r:1

Parijs. 12 Sept. 1875.

Waarde Theo,

Flügel, Flügel über’s Leben!

Flügel über Grab und Tod!1

die hebben wij noodig & ik begin te zien dat wij die krijgen kunnen.─ Zou b.v. Pa die niet hebben? En hoe Hij die gekregen heeft weet gij, door het gebed & de vrucht daarvan: geduld & geloof2 & door den Bijbel die een licht op zijn pad & een lamp voor zijn voet was.─3

Ik hoorde van middag een mooie preek over: “Oubliez ce qui est derrière vous”,4 er kwam o.a. in, Ayez plus d’espérance que de souvenirs; ce qu’il y a eu de sérieux & de béni dans votre vie passée n’est pas perdu; ne vous en occupez donc plus, vous le retrouverez ailleurs, mais avancez.─ Toutes choses sont devenues nouvelles en Jesus Christ.─5

Houd U flink & geloof mij

Uw liefh. broeder

Vincent

Indien het nu waar is que la jeunesse & l’adolescence ne sont que vanité,6 (altijd er bij in ’t oog houdende wat hierboven staat & er bij denkende dat hoewel men later weer op nieuw beginnen moet, eene welbesteede jeugd een schat is) zou het dan niet onze ambitie & hoop moeten zijn mannen te worden zoo als Pa en anderen? Laat ons beiden dat hopen en bidden. Groete bij allen die naar mij mochten vragen.

Gij kent de ets van Rembrandt, Burgemeester Six die voor ’t venster staat te lezen.7 Ik weet Oom Vincent & Cor daar zeer veel van houden, & ik denk wel eens dat op hen moet geleken hebben toen zij jonger waren. Gij kent het portret van Six toen hij ouder was ook,8 ik geloof er eene gravure van in den winkel bij U is.─9 Dat leven van hem moet wel een mooi & ernstig leven geweest zijn.─

translation

1r:1

Paris. 12 Sept. 1875.

My dear Theo,

Wings, wings above life!

Wings over the grave and death!1

That’s what we need, and I’m beginning to see that we can acquire them. Doesn’t Pa have them, for instance? And you know how he got them, through prayer and the fruits thereof: patience and faith,2 and through the Bible, which was a light unto his path and a lamp unto his feet.3

This afternoon I heard a beautiful sermon on ‘forget that which is behind you’;4 part of which was: ‘Have more hope than remembrances; what there was of seriousness and blessings in your past life is not lost; do not reflect on it any longer, you will find it elsewhere, but keep moving forward. All things are become new in Jesus Christ’.5

Keep your chin up, and believe me

Your loving brother

Vincent

If it’s indeed true that childhood and youth are vanity6 (always bearing in mind what’s written above, and remembering that although one has to start anew later, a well-spent youth is worth a fortune), shouldn’t it then be our ambition and hope to become men like Pa and others? Let us both hope and pray for this. My regards to everyone who asks after me.

You know the etching by Rembrandt, Burgomaster Six standing in front of the window, reading.7 I know that Uncle Vincent and Cor like it very much, and I sometimes think that they must have looked like that when they were younger. You also know the portrait of Six when he was older,8 I believe there’s an engraving of it in your shop.9 That life of his must have been a fine and serious life.

notes

1. Close of the second stanza of Friedrich Rückert’s poem ‘Flügel! Flügel um zu fliegen’ from the volume Liebesfrühling (1844). The word ‘Flügel’ (wings) in the second line of the quotation does not occur in the original text. See Rückert 1868-1869, vol. 1, p. 494.

2. Cf. Rom. 12:12 and Heb. 6:12.

3. Ps. 119:105.

4. Phil. 3:14 (in KJ Phil. 3:13).

5. Cf. 2 Cor. 5:17.

6. Eccl. 11:10.

7. The etching Jan Six reading in front of the window, 1647 (B285). A later impression by Amand-Durand is to be found in the Van Gogh family estate. Ill. 1736 . (t*1460).

8. Rembrandt, Jan Six, 1654 (Amsterdam, Six Collection). Ill. 1737 .

9. This probably refers to the engraving after Rembrandt’s Portrait of Jan Six which Johann Wilhelm Kaiser made for the Galerie Six (1874-1878) (Amsterdam, Rijksprentenkabinet). Ill. 1738 .