1*ik heb reeds te lang gewacht om U de goede 2ontvangst van uw brief en het ingeslotene te berigten. 3Wat uw brief betreft/ het is nog steeds ’t zelfde en 4gij steunt U te zeer mijns inziens als ge mij beoordeelt 5op algemeenheden en op prejugés die te oppervlakkig 6zijn en te zeer mis dan dat ik gelooven kan zij 7U steeds zullen bij blijven_
8En daarom juist geloof ik dat in geen geval 9het kwaad zal kunnen wanneer wij over een 10tijd elkaar eens te Parijs zien.
11Ik heb het gruwelijk druk gehad deze week omdat/ 12behalve de schilderklas/ ik s’avonds ook ga teekenen 13en dan daarna van half 10 tot half 12 nog naar 14’t model ga werken op een club. Want ik ben van twee 15van die clubs zelfs lid geworden.1 En ik ken nu twee 16lui die m.i. mooi teekenen/ beiden hollanders. 17Van deze week schilderde ik een groot ding met 18twee naakte torsen – twee worstelaars, een pose 19van Verlat_–2 En dat bevalt mij uitmuntend.
20En zoo ook het teekenen naar het antiek – ik heb nu twee 21groote figuren klaar_–3 in alle geval heeft het twee 22dingen voor – vooreerst dat het me zeer interesseert/ na 23jaren lang gekleed model te hebben geteekend/ het naakt 24en het antiek terug te zien en dingen te verifieeren.
25Verder/ juist om in Parijs ergens toegelaten te worden 26moet men ergens anders zijn geweest en zijn groensten bolster niet meer hebben/ en heeft men altijd 27te doen met lui die reeds op een akademie hebben gewerkt, langer of 27akorter_–
28Wat Verlat mij zegt is heel streng en zoo ook wat 29Vinck van de teekenklas mij zegt – en zij raden mij 30sterk aan/ een jaar minstens/vooral te teekenen/ 31desnoods niets anders dan teekenen naar antiek en 32naar naakt/ en dat zulks de kortste weg zou zijn/ 33dat ik dan heel anders zal terugkomen op mijn 34ander werk buiten of mijn portretten_
35En ik geloof dat het waar is – ik moet dus zien ergens 36te zijn waar ik en antiek en naakt model onder mijn 37bereik heb voor den eersten tijd.–
38De beste van de klas heeft het ook zoo gedaan 39en hij zegt dat hij met iedere studie zich wat voelde 40vorderen/ en ik heb dat zelf kunnen zien in dingen van vroeger 41en dingen van nu van hem.–
43les Grecs ne prennent pas par le contour/ ils prennent 44par les milieux/ par les noyaux_–
45Gericault a pris cela à Gros qui lui l’avait pris des Grecs 46mais Gericault a voulu lui-même le prendre aux Grecs 47aussi et les a étudiés pour cela même – après 48Delacroix a fait comme Gericault.–4
49Die kwestie – Millet teekent ook zoo/ meer dan 50iemand anders – is misschien de wortel van ’t heele 51figuur schilderen – hangt verbazend zamen juist met het 52modeleerend teekenen direct met ’t penseel/ 53het – glad anders opvatten dan Bouguereau en 54anderen/ die interieur modelé mankeeren/plat zijn 55vergeleken bij Gericault & Delacroix en niet buiten de verf zijn.5
56Bij welke laatsten/ Gericault &c./ de figuren ruggen hebben/ ook als men ze 57van voren ziet/ lucht om de figuren heen – buiten 58de verf.
59Het is om dat te zoeken – waar ik noch met 60Verlat noch met Vinck over zou willen praten zelfs – 61dat ik werk, er is geen nood dat zij me dat zouden 62wijzen want hun beider fout zit in de kleur/ die zoo 63als ge weet bij beiden niet het echte is_
64Het is curieus dat als ik mijn studie vergelijk bij die van 65andere lui/ het bijna niets er mee gemeen heeft_– 66De hunnen hebben dezelfde kleur als het vleesch 67zoo ongeveer – 68en doen dus van digt bij gezien heel precies – maar 69gaat men wat achteruit/ wordt het pijnlijk en 70plat om te zien – al dat rose en fijn geel enz_ enz_/ zacht op zich zelf/ geeft een 70ahard effet produit_
71Zoo als ik het doe is het van digt bij groenachtig ros/ 72geelgrijs/ wit/ zwart/ en veel 73neutraal/ en meest kleuren die men niet noemen kan_– Maar ’t wordt juist buiten 74de verf als men wat achteruit gaat – en dan is er 75lucht om heen en een sober golvend licht valt er op. 76Tevens/ daarin spreekt het minste likje kleur waar men eventueel 77mee glaceere.a
78Maar wat er aan mankeert is – oefening – 79ik moet er een 50 zoo schilderen – ik geloof dat ik 80dan iets hebben zal. Het er opzetten van de verf 81is nu wat al te moeielijk gedaan omdat ik er 82de routine nog niet genoeg van heb/ te lang zoeken moet/ het doodwerk. Maar dit is 83een kwestie van een tijd van doorschilderen, zoo dat 84de toets in eens raak wordt naarmate men het 85meer in ’t hoofd heeft.
86Er zijn eenige lui die mijn teekeningen hebben gezien – een 87is direkt begonnen om naar aanleiding van mijn boerenfiguren6 op de naaktklas 88het model te teekenen met een krachtiger modelé/ de 89schaduwen stevig aanzettende_–
90Hij heeft mij die teekening laten zien en we hebben er 91over gepraat. het was vol leven en het was de 92mooiste teekening die ik hier van de lui hier zag geworden. 93Weet ge nu hoe men daar over denkt_– de leeraar 94Sibert7 liet hem opzettelijk bij zich komen en zeide 95'dat als hij nog eens het op die manier durfde 96te doen/ het zou beschouwd worden als hield 97hij den leeraar voor den gek_– En ik zeg U/ 98het was de eenige teekening die grassement 99'fait was/ Tassaert- of Gavarni achtig.
100Dus ge ziet hoe het gaat. Maar dat is niet erg echter 101en men moet er ook niet boos om worden en zich dom 102houden net als of men het heel graag zou afleeren/ 103die slechte manier/ maar ongelukkig er telkens in 103aterugvalt.–
104De figuren die ze teekenen – zijn zoo goed als 105altijd topzwaar en tuimelen voorover/ hals over kop – geen 106een die op zijn voeten staat_
107En dat staan/ dat moet juist al in het eerste 108schema zitten.
109Enfin – ik blijf erg in mijn schik naar hier 110gegaan te zijn – hoe het ook ga of hoe het 111ook uitvalle – of ik goede of slechte vrienden
1r:4 112met Verlat worde_– Ik vind hier de wrijving 113van gedachten die ik zoek – ik krijg een frisch oog 114op mijn eigen werk/ kan beter oordeelen 115waar de zwakke punten zitten en zoodoende 116vorderen om die te verbeteren.
117Wat ik U zeer dringend verzoek in het belang juist 118van het goed teregt komen van de dingen/ is noch uw geduld, 119noch uw opgewektheid vooral, te verliezen/ want wij zouden 120onze eigen glazen ingooien indien den moed ons ontzonk 121op het moment dat juist er zich toe prêteert om 122ons een zekeren invloed te geven/ als wij toonen dat wij 123weten wat we willen/ en iets durven en weten vol te houden.
124En wat het geld betreft – dan wanneer ik op een atelier werk en dus 125de onkosten van model voor een goed deel vervallen/ dan is frs 150 zeker 126ook dan niet veel want het schilderen is zeer duur – maar het kan/ mits 127men zelfs op eten &c_ bezuinige.
128Moet er model af dan is het gedecideerd niet te doen van 129frs 150. en verliest men tijd &c.
130Het is dus tevens ’t goedkoopst op een atelier te blijven – 131want voor meer doorwerkte naaktstudies vooral is 132het niet te doen ’t model zelf te bekostigen.–
133Onmogelijk acht ik het niet dat op den duur/ vooral als onwillekeurig 134andere lui krachtiger schaduwen gingen aanzetten/ 135dat dan of Verlat of een ander een standje met mij zal zoeken/ ook 136als ik systematisch het ontwijk_ Wat ik systematisch doen 137zal omdat het in mijn voordeel is er wat te blijven_
138Enfin – ik ben nieuwsgierig hoe het zal gaan met Uwe woning.8 139Wat echter mij betreft/ indien ik er kom vind ik het volkomen goed 140ergens achteraf (Montmartre) een goedkoop kamertje te nemen of een mansarde 141in een hôtel. Maar dit is betrekkelijk bijzaak en wij zijn zoover 142nog niet/ laat ons eerst hier wat blijven – en daarna/ wie dan 143leeft wie dan zorgt. 31 Maart eindigt de wintercursus.– Gegroet_–