1*Dank voor het geld/ uw schrijven en 2catalogus Raffaelli. De teekeningen die daarin staan 3 vind ik meesterlijk.1 Wat hij zelf verder zegt over 4“le caractéristique” is interessant.2
5Zijn schrijven is een mengsel van zeer 6eenvoudige woorden die uit het hart en uit 7een nerveus artistiek gevoel komen – 8die zijn treffend – 9en verder – uit woorden die denk ik 10Raffaelli zelf evenmin begrijpt als wie 11het lezen moet_– Het is een geschrijf 12dus vol heele mooie dingen en vol 13fouten – dat lees ik liever dan iets anders. 14Hetgeen waar hij ’t over heeft is dan ook magtig 15ingewikkeld_–
16Het geheel van wat hij zegt – als men ’t gelezen heeft – 17voldoet echter dunkt mij – en met al zijn zonderlinge 18uitvallen zegt hij toch iets gezonds en waars_
19Theo ge moet niet denken dat als ik het Schij van Uhde 20zelf zag/ ik de impressie verliezen zou welke ik ontving_3 21Ik zeg nog eens dat ik geloof het met 22dezen man gaan zal als met Knaus en Lobrichon – 23dat n.l. na eenige dingen vol karakter juist de techniek 24hem een poets zal bakken/ n.l. dat hij hoe langer hoe 25correcter zal gaan werken – en – hoe langer hoe drooger_–
1v:2 26Ik vind b.v. Raffaelli een schilder die 27veel hooger staat – dan Uhde_–
28Ge hoort me ook geen pessimistische 29twijfelingen hebben omtrent l’Lhermitte 30niet waar? Dus ik ben niet iemand 31die altijd twijfelt_– Integendeel 32in sommige lui heb ik een zeer vast geloof_– 33Van Raffaelli had ik nooit iets gezien dan die 34twee smids toen ik U er over schreef reeds_–4 35Raffaelli/ vooral echter juist L’Hermitte/ 36hebben dat waar Raffaelli over spreekt/ “conscience”_5 37Ik vrees dat daar ’t zwakke punt van Uhde 38zal zitten. dat hij niet meer weten zal wat hij wil_–
39Enfin_– Nu zegt ge dat het zilverachtig grijs 40van Uhde zoo mooi is – en dat als ik ’t schij zag ik 41er anders over denken zou_– Neen kerel – ik heb al 42zoo almagtig veel grijs gezien dat met een beetje zilvergrijs 43ik niet zóó makkelijk te verleiden meer ben als vroeger. 44Het grijs schilderen als systeem wordt onverdragelijk. 45en we krijgen er nog een revers de la medaille van! 46Toch heb ik/ om U te overtuigen ik het goede er van wensch 47te zien blijven en niet er op tegen ben/ juist nu ook een 48grijs geval staan.
49We zullen – onwillekeurig over deze dingen het nog 50wel eens hebben_–
51Vergeet er echter niet bij dat ofschoon ik jegens Uhde 52zekere bezwaren heb/ ik op den voorgrond stelde 53ik dit schij wel degelijk – wat het voornaamste 54betreft/ dat 3/4 van ’t schij is – de kinderen – 55zeer mooi vind.
56Ik moet er op uit – wilde niet langer wachten/ 57ben alle dagen zoo moe als een hond omdat 58ik heel wijd weg in de hei zit_6
60Het spijt me wel wat ge schrijft over het 61geld/ dat ge zelf krap zult zitten.
62Het schilderen is soms zoo verdomd duur 63en in den tegenwoordigen tijd komt het 64er juist zoo op aan dat men zijn eigen 65idee coûte qui coûte volgt.
66Il nous faut un art de force vive/ zegt Raffaelli/7 67en om in figuur daartoe te komen heeft men zooveel 68moeite met modellen te vinden_
69De tijd is er niet meer/ en ik klaag daar niet 70over/ dat het genoeg is een figuur volgens 71de akademie conventioneel in elkaar zitte/ 71aof eigentlijk/ al verlangen velen juist dat/ er komt toch reactie – en ik hoop die 71bleven in de brouwerij zal geven_ 72De artisten roepen om karakter/1r:4 73wel – ’t publiek zal het ook doen_ 74Ik verzeker U dat ik de Christus van Uhde 75al bijzonder ongelukkig vind/ die kan er niet 76door – de kinderen zijn goed_–
77Ik houd zooveel van L’Hermitte – van Raffaelli 78omdat het door en door gedacht is/ 79verstandig en eerlijk.
80Ik heb hier liggen een paar figuren/ een vrouw met 81een schop op den rug gezien/8 eene andere die bukt 82om aren op te rapen9 – eene andere van voren 83met ’t hoofd haast aan den grond/ die wortelen uitsteekt_–10
84Ik heb 1 1/2 jaar hier op die boerenfiguurtjes nu 85geloerd en op hun actie/ juist om er wat karakter 86in te krijgen_– Dan kan ik zulk een sinterklaas 87als Uhde daar in dat schooltje – het schooltje is anders 88zoo mooi toch! – niet goed uitstaan. Uhde zelf 89– wel ik wed dat hij ’t ook weet – en het ter wille 90van dat de brave burgers uit dat land alwaar hij woont 91“sujet” en “iets conventioneels te denken” verlangen/ en hij anders honger 92'lijden moet – heeft gedaan. Als ik dezer dagen 93nog een oogenblikje vind dat ik niet te moe ben om te 94schrijven/ zal ik U nog weleens trachten te zeggen hoe 95uitmuntend goed ik sommige dingen vind in Raffaelli_