1*Dank voor de spoedige zending van 2het geld van deze maand, dat trouwens spoedig komende 3mij meer helpt. Dank ook voor de prachtige 4houtsnee naar l’Hermitte – een van de weinige 5dingen die ik van hem ken want ik zag slechts deze 6– een troep meisjes in ’t koren1 – een oude vrouw in de 7kerk2 – en een mijnwerker of zoo iemand in een kroegje3 8en la moisson4 van hem en anders nooit iets/ 9en niets ooit zoo teruggevende zijn eigentlijke manier 10van doen dan deze houthakkers_–5
11'Indien de monde illustré iedere maand een compositi[e] 12van hem geeft – dit maakt deel uit van eene serie 13“les mois rustiques” – dan zou ’t me magtig 14veel genoegen doen die serie in zijn geheel 15bij te houden en heb ik steeds erg graag 16dat ge ze zendt_6
17Want ik zie hier natuurlijk nooit iets en ik 18heb het toch noodig nu en dan eens iets heel 19moois te zien/ en dus houd gerust de een 20of andere keer b.v. frs 20 af maar stuur 21me zulk soort van dingen als ze in de 22illustraties voorkomen_–
23Wat nu betreft dat ge schrijft dat/ als ik 24iets klaar had dat ik dacht goed was/ gij wildet 25probeeren ’t in te zenden voor den Salon – 26ik apprecieer ge dit doen wilt_–7
27Dit op den voorgrond – en er bij verder 28dat als ik ’t 6 weken eer geweten had/ ik 29getracht zou hebben U voor dit doeleinde iets 30te zenden.
31Nu heb ik echter niets dat ik zelf lust zou 32hebben in te zenden. ik heb zoo als ge 33weet den laatsten tijd bijna uitsluitend 34koppen geschilderd_ En dat zijn studies 35in den eigentlijken zin van ’t woord – 36n.l. ze zijn voor ’t atelier bestemd.
37Toch ben ik dadelijk heden begonnen 38om er eenigen te maken die ik U sturen 39zal_8
40Omdat ik het mogelijk acht het zijn nut 41kan hebben gij/ als ge bij gelegenheid 42van den Salon ligt nog al lui ontmoet/ iets 43'– zij het slechts studies – kunt laten 44kijken.
45Ge zult zoodoende ontvangen een oude en 46een jonge vrouwekop en waarschijnlijk 47meer dan een van die twee modellen. 48Gegeven wat ge me schrijft over uw 49gevoelens betreffende diverse opvatting van 50koppen/ geloof ik dat deze die regelregt 51uit een hut met bemost stroodak komen, 52al zijn ’t studies, en niets anders, U niet 53absoluut ontoepasselijk zullen voorkomen. 54Als ik ’t 6 weken eer geweten had zou 55ik een spinster of spoelster – geheel 56'figuur – er van hebben gemaakt_
57Om even terug te komen op die kwestie van de vrouwekoppen 58genre Jaquet/9 niet van vroeger doch van tegenwoordig_– 59De reactie daar tegen – zeker gemotiveerd – van lui 60die koppen schilderen van meisjes zooals b.v. onze zusters 61– ik kan me best begrijpen dat er schilders zijn 62die zulks doen – Whistler deed het verscheiden 63keeren goed – Millais/ Boughton – om slechts 64te spreken van lui van wie ik in der tijd zoo iets zag_ 65Fantin Latour ken ik weinig maar wat ik zag vond ik 66erg best. Chardin achtig_– En dat’s veel_– 67Ik voor mij echter ben geen persoonlijkheid die 68veel kans heeft om met dat soort meisjes op 69genoegzaam intiemen voet te komen dat
1r:4 70'ze poseeren willen_– Speciaal met 71mijn eigen zusters niet_– 72En ben welligt ook vooringenomen tegen vrouwen 73die japonnen dragen_– En is mijn territoor 74meer die jakken en rokken dragen_–
75Doch wat ge er van zegt vind ik waar – namelijk 76dat het heel goed kan ze te schilderen – en ’t als reactie tegen de Jaquets van nu en v. Beers10 &c_ raison d’être heeft_
77Alleen dit toch – Chardin (laat ons in zijn 78naam zamenvatten het streven dier reactie/ dat zou althans 79Fantin Latour goedvinden)/ Chardin was Franschman 80en schilderde Francaises_– En de Hollandsche/ fatsoenlijke 81vrouwen als onze zusters missen m.i. al heel erg bijzonder dikwijls 82het charme dat de fransche meermalen hebben.
83Gevolgelijk ’t zoogenaamd fatsoenlijk deel van de hollandsche 84vrouwen is niet zoo heel erg aantrekkelijk – om te schilderen of over te denken.11 85Maar zekere gewone dienstmeiden 86daarentegen zijn weer erg Chardin achtig_–
87Ik schilder tegenwoordig niet alleen zoolang ’t licht is 88doch zelfs s’avonds bij de lamp in de hutten/ als ik ter 89naauwernood iets op mijn palet kan onderscheiden/ 90om zoo mogelijk iets te vatten 91van de eigenaardige effekten van verlichting 92s’avonds. met b.v. een groote slagschaduw 93op den muur.12
94Zeker heb ik in een paar jaar tijds 95niets zoo moois gezien als die houtzagers 96van l’Hermitte_–
97Wat zijn zijn figuurtjes in die compositie gevoeld 98en gewild_–
102Het Chardinachtige is dunkt me een eigenaardige 103expressie van eenvoud en van goedheid – beiden 104door en door/ en dat men dat in b.v. onze zusters/ een van 105beiden/ zou vinden ben ik ietwat ongeloovig in_– Maar als 106Wil francaise er bij was in plaats van dominesdochter zou ze ’t kunnen 107hebben. Maar verzeilt zoo goed als altijd naar de tegenovergestelde windstreek.
11 compositie < compositi Text lost due to the edge of the paper.