1*Met genoegen heb ik Uwe nieuwe 2stillevens gezien/1 vooral dat met een keulschen pot en 3flesch augurken_–2 En die twee vorigen zijn er 4ook door verandering aan ’t fondsa beter op geworden. 5Evenwel – in ’t algemeen zijn toch ook bij deze 6wederom de schaduwpartijen mijns inziens nog 7niet pittig van kleur genoeg. Met een woord 8wilde ik U zeggen dat ik het er op zal trachten 9te schikken 3 dagen achtereen bij U te 10komen schilderen – als U zulks goedvindt. 11We kunnen zoodoende die kwestie eens 12goed beetnemen. Want anders zou ik 13vreezen dat onwillekeurig U telkens weder tot 14de zelfde resultaten zoudt komen. Ik zeg 15daarom/ laat ons er een dag of 3 aan 16wijden/ omdat de kwestie van clair obscur 17en kleur en diepen toon in de schaduw een eeuwig moeielijke 18kwestie is_– En ’t beter of minder goed 19geschilderd zijn eener studie – de artistieke 20waarde er van – juist voor een zeer 21aanmerkelijk deel afhangt van de behandeling 22der schaduwpartijen.3 Ik zal U zeggen 23wat ik gevoel bij ’t bekijken uwer studies 24zoo als ze nu zijn.
25Ik ben er spoedig op uitgekeken 26en ik zou wenschen juist de schaduw- 27partijen mijn oog langer trokken. 28Mysterieuser waren_–
29Dit moet U niet verwonderen – en U moet 30het mij niet kwalijk nemen als ik er telkens 31over spreek – onder ons_–
32Om ’t clair obscur goed te krijgen moet 33men niet alleen veel schilderen doch ook 34wel degelijk veel zien schilderen/ en sommige 35dingen van theorie/ van licht en kleur 36weten. Ik maak me sterk dat als 37we nog eens goed zamen geschilderd hebben/ 38U zelf zult inzien dat op ’t oogenblik 39nog dingen door U worden over ’t hoofd 40gezien die als U eenmaal er oog op krijgt/ 41zullen maken het schilderen U nog veel 42meer zal interesseeren. Enfin – er 43zal nog meer ziel in komen_–
44Nu spijt het me betrekkelijk dat ik zoo gebonden 45ben aan mijn modellen hier – ik kan niet 46zoo makkelijk weg als dit najaar_–
47s’Winters kan ik personen te poseeren krijgen 48die ik niet/ of althans bezwaarlijker kan krijgen als zij buiten werk 49hebben op ’t veld_
50Ik werk overigens met almagtig veel 51pleizier dezer dagen want ik schilder veel 52liever figuur dan iets anders.– dan – 53die vrouwenkoppen van hier met de witte 54mutsen – het is moeielijk – maar het 55is zoo eeuwig mooi_– Juist van clair 56obscur – het wit en een gedeelte van ’t 57gezigt in de schaduw is zoo fijn van toon.
58Ik weet niet precies wanneer ik er een dag of 59drie zal kunnen uitbreken doch zal U een 60briefkaart sturen zoodra ik kan. Zondag 61kom ik overigens ook nog even aan en 62zou dan wel een meter van dat doek van 63Bayens4 willen mede nemen/ daar mijn doek op is.
64Ik voorzie wel echter dat juist hoe beter ’t U 65gaat en hoe meer U vordert met ’t schilderen/ hoe 66minder pleizier U er misschien van wege zekere 67Eindhovenaars voor zult ondervinden. Doch tevens 68naar ’t me voorkomt weegt het pleizier van 69iets te kunnen maken ruimschoots op tegen 70zekere hatelijke critiek. Overigens hoe 71meer men schildert hoe minder men tijd en lust 72heeft er naar te luisteren_–
73Ik hoop Zondag a.s. U een portefeuille 74houtgravuren te brengen waarbij U wel 75dingen zult vinden die U zullen interesseeren_
76Onder ons gezegd – dat stilleven dat U geencadreerd 77heeft maakt op mij den indruk onjuister van 78teekening te moeten wezen dan de meeste anderen. 79In dit opzigt dat ik durf veronderstellen U verzuimd 80heeft de proportie van de breedte der groep in 81zijn geheel voldoende te vergelijken bij de hoogte/ en 82gevolgelijk de verhouding der voorwerpen onderling 83laat nog al te wenschen over. Het meten/ daar hangt 84zoo enorm veel van af en als U er dadelijk op let 85in ’t begin/wint U veel tijd uit tegen later/ als 86de moeielijker motieven – b.v. een kop – te maken 87zullen wezen.
88Ik schrijf U eens om U in ’t begin van 85 te 89verzekeren dat het niet uit onverschilligheid is ik 90dezer dagen niet zooveel ben gekomen, doch dat 91integendeel ik ’t er voor houd dat als U ’t heele jaar 85 92zoo doorwerkt/ U in één jaar meer zult vorderen 93dan menig ander in 3 jaar. Dus met mijn 94beste wenschen voor 85 – met de meeste 95achting