1*Dank voor Uw brief/ dank voor het 2ingeslotene_– Hoor nu eens hier_–
3Wat ge schrijft is alles heel goed en wel en 4wat betreft rumoer/ ik begin een beetje 5beter dan vroeger geprepareerd te zijn om het te 6coupeeren_– Geen vrees dat Pa en Moe zullen 7weggaan b.v. – Ofschoon zelfs nu net een 8beroep kwam.1 Pa en Moe zullen hun positie hier/ als ze 8a’t goed aanleggen/ integendeel kunnen bevestigen_
9Nu zijn er menschen die tot mij zeggen “wat had 10'je je met haar te bemoeien” – dat’s ééne daadzaak_ 11Nu zijn er menschen die tot haar zeggen “wat had 12'je je met hem te bemoeien” – dat’s een tweede daadzaak_ 13Verder/en zij en ik hebben verdriet genoeg en 14beroerdigheid genoeg – maar spijt – geen van beiden_ 15Ziehier –
15* ik geloof bepaald of weet zeker ze van me houdt/
17dat is gemeend geweest – 18
is het ook gek geweest – enz_? misschien wel 19als ge wilt – maar de wijzen die nooit 20iets doen dat gek is/ zijn ze niet nog gekker in mijn oog 20adan ik in het hunne_–
21Dat’s te zeggen tegen uwe redeneering en andere 22redeneeringen_
23Dit alles zeg ik eenvoudig uitleggenderwijs/ 24niet vijandig of hatelijk_–
25Ge zegt ge houdt van Octave Mouret/ ge zeidet 26ge lijkt op hem_– ik heb sedert verl. jaar 27ook het tweede deel gelezen/ waarin hij me veel 28beter bevalt dan in ’t eerste_–2
29Ik hoorde onlangs zeggen dat “au bonheur des dames” 30niet buitengewoon zou toedoen aan de verdienste van Zola_ 31ik vind er mee van de grootste en beste dingen in_ 32Ik heb ’t er eens op nagekeken en ik 33schrijf U enkele woorden van Octave 34Mouret over_–
35Gij – in den laatsten tijd van ± 1 1/2 jaar/ 36zijt ge niet aan den Bourdoncle kant 37gegaan.3 Hadt den Mouret liever 38doorgevoerd/ dat was en blijft mijn opinie_– 39Behoudens enorm verschil in omstandigheden/ 40ja regtlijnig verschil in omstandigheden/ 41loop ik toch meer in de 42Mouret rigting dan ge misschien 43denkt – in zake mijn geloof in 44de vrouwen en dat men hun noodig 45'heeft/ hun lief moet hebben. (Mouret zegt 45a“chez nous on aime la clientèle”)_4
46Denk hier eens over – en herinner 47U mijn leedwezen over Uw zeggen 48dat ge “verkoeld” waart_–5
49Al wat ik zei van bittere waarschuwing 50tegen invloed van ’t Guizot achtige zoo 51als ik ’t noemde/ herzeg ik meer dan ooit_ 52waarom_– dat leidt tot mediocreteit_ 53En ik wil U niet zien onder 54de mediocreteiten omdat ik te 55veel van U gehouden heb/ ja nog 56houdt/ dan dat ik verdragen kan 57U te zien verstijven_–
58Ik weet ’t is moeielijk/ ik weet dat ik van 59U te weinig afweet/ ik weet dat ik misschien 60me vergis_– Maar enfin – lees dan 61Uw Mouret eens na_–
62Ik sprak van verschil tusschen Mouret 63en wat ik zou willen/ en toch evenwijdigheid_ 64Ziehier. Mouret aanbid de moderne 65parijsche vrouw – goed_
66Maar Millet/Breton/met dezelfde 67passie de boerin_
69Lees Zola’s beschrijving van een kamer met vrouwen 70in de schemering – vrouwen dikwijls al over de 30/ tot 71'50 toe – zoo’n somber/ mysterieus hoekje_–6
73Maar voor mij is even subliem – de Angelus 74van Millet/7 ook die schemering/ ook die oneindige 75emotie – of dat enkele figuur van Breton op de Luxembourg8 of 76zijn Source.9
77Ge zult zeggen dat ik niet slaag_– ’t Kan me niet schelen, 78vaincre of être vaincu/10 in alle geval is men 79in emotie en beweging en dat is meer ’t zelfde dan 80wel schijnt en gezegd wordt_–
81Wat betreft deze vrouw in kwestie/ het blijft mij een 82mysterie hoe ’t moet afloopen maar noch 83zij noch ik zullen gekke dingen doen_–
84Ik vrees voor haar dat de oude godsdienst 85haar op nieuw zal verstijven en bevriezen11 86met dat verdomde ijskoude dat haar al eens 87in ver verleden heeft geknakt tot stervens toe/ 88lange jaren geleden. O – ik ben geen 89vriend van het tegenwoordige kristendom/ 90al was de stichter subliem – het tegenwoordige 91kristendom/ ik heb het te goed in de kaart 92gekeken_– Het biologeerde me zelf/ 93dat ijskoude in mijn jeugd – maar 94ik wreek me sedert_– waardoor_– 95'door de liefde die zij – de theologen – zonde 96noemen/ te aanbidden/ door 97een hoer te respecteeren enz_ en veel would be eerwaardige/ 97agodsdienstige dames niet_
98De vrouw is voor de eene partij altijd ketterij 99en duivelsch_– Voor mij ’t tegenovergestelde_ 100Gegroet.
102aMouret dit: 103“Si tu te crois fort, parceque tu refuses d’être 104bête et de souffrir! Eh bien – alors tu 105'n’es qu’une dupe, pas davantage!”–13
107Mouret ne parut pas comprendre tout de suite. 108mais/ lorsqu’il se fut rappelé leurs conversations 109anciennes sur la bêtise vide et l’inutile torture 110de la vie/ il répondit: 111“Sans doute – jamais je n’ai tant vécu... 112Ah! mon vieux – ne te moques pas!– 113ce sont les heures les plus courtes où l’on 114'meurt de souffrance!–
115je la veux/ je l’aurai!.... et – si elle 116m’échappe/ tu verras les choses que je ferai 117pour m’en guérir_– Tu n’entends pas 118cette langue, mon vieux; autrement/ 119tu saurais que l’action contient en elle 120sa récompense – agir – créer – 121se battre contre les faits, les vaincre ou être vaincu 122par eux, toute la joie et toute la santé humaines 123'sont là!”
125“Eh bien! j’aime mieux m’étourdir_– Crever 126pour crever – je préfère crever 127'de passion que de crever d’ennui!”
128– dit laatste zeg niet alleen ik quand même 129maar ook zij van nature ,, ,,
130daarom zag ik iets groots in haar van ’t begin 131af/ en alleen ’t is voor haar verdomd 132jammer dat zij in haar jeugd 133zich heeft laten overdonderen door 134teleurstellingen_
135Overdonderen in dezen zin dat de oud godsdienstige familie 136Begemann het actieve, ja geniale 137beginsel in haar heeft meenen te moeten 138'onderdrukken en haar passief tot 139in ’t oneindige heeft gemaakt.
140Als in haar jeugd ze haar niet gebroken 141hadden! of als ze ’t daar bij gelaten hadden 142en nu niet op nieuw/ met 5 of 6 of nog meer 143vrouwen tegen haar alleen vechtende/
148Och Theo, waarom zou ik me veranderen_ 149– vroeger was ik heel passief en heel 150zacht en stil – nu niet meer maar 151ik ben nu ook geen kind meer – 152ik voel soms me zelf_–
153Neem Mauve – waarom is hij driftig 154en lang niet altijd tam_ ik ben nog 154azoo ver niet als hij maar ik zal ook nog verder komen dan ik ben_– 155Ik zeg U/ men moet als men actief 156wil wezen niet bang zijn om eens 157iets verkeerd te doen/ niet bang 158zijn om in eenige fouten te vervallen_ 159Om goed te worden denken velen 160dat ze er komen zullen door geen 161kwaad te doen – en dat’s een 162leugen en zeidet ge zelf vroeger een 163leugen was_– Dat leidt tot stagnatie/ tot mediocreteit_ 164Smeer maar er iets op als ge een 165blank doek U aan ziet staren met een zekere 166imbeciliteit_–
167Gij weet niet hoe verlammend dat 168is/ dat staren van een blank doek 169dat tot den schilder zegt gij kunt niets_ 170het doek heeft een idioot staren en biologeert 171sommige schilders zoo dat ze zelf idioot worden.
172Veel schilders zijn bang voor het blanke 173doek maar het blanke doek is 174bang voor den waren hartstogtelijken schilder die durft – 175en die eenmaal door die biologie van 176“ge kunt niet” doorgebroken is_–
177Het leven op zich zelf keert aan 178een mensch altijd ook een oneindig 179niets zeggende/ ontmoedigenden/ hopeloos makenden blanken 180kant toe waar niets op staat/ evenmin als 181op een blank schilderdoek_–
182Maar hoe nietszeggend en ijdel/ hoe dood het 183leven zich voor doe/ de man van 184geloof/ van energie/ van warmte/ en die iets weet/ laat 185zich niet daardoor met een kluitje in ’t riet sturen_ 186Hij grijpt er in en doet iets en knoopt daar 187aan vast/ enfin breekt/ 188“schendt” – zeggen ze_–
190Theo ik heb zoo verdomd deernis met deze 191vrouw/ juist omdat haar leeftijd en juist misschien 192eene kwaal in de lever en gal haar zoo fataal boven 193’t hoofd hangen_– En dit verergerd is door de emoties. 194Toch zullen we nog zien wat kan of wat fataal niet moge kunnen/ 195ik doe echter niets zonder een zeer goeden dokter/ dus ik zal haar 196geen kwaad doen_–
197Toch nu juist in deze dagen gebeurde het 198me evenwel dat me gevraagd werd om 199voor f_ 20 een teekening of geschilderde schets te 200maken. Waar ik ook aan gevolg gegeven 201heb/ doch daar ik veronderstelde en bij onderzoek 202die veronderstelling ook uitkwam dat 203Margo Begemann hier achter zat en ’t geld 204indirect me zou gegeven hebben/ weigerde 205ik meest beslist de betaling doch niet 206de teekening/ die ik gestuurd heb_15 207Het is echter niet makkelijk 208om als men bar om geld verlegen is/ 209het te weigeren_– Doch het ware een 210'ezelsbruggetje geweest – dus – –
211In plaats van ezelsbruggetjes – is er iets 212beters te doen? ik geloof het zeer zeker. 213ik wou voor U en voor me zelf en voor 214veel anderen dat we Mourets in den 215kunsthandel kregen die een uitgebreider/ 216nieuw publiek dat kocht wisten te 217créeeren.
218Ge zult zeggen/ is b.v. Tersteeg geen Mouret_ 219misschien is hij het après tout_
220Maar wat daar ook van zij/ er blijven nog nieuwe 221carrieres te maken/ juist om reden dat het 222publiek dat schilderijen koopt nog kan ver- 223tiendubbeld worden en dit met den dag 224noodiger wordt_
225Indien er eenige Mourets opstonden 226die anders kochten en verkochten dan volgens de oude sleur/ 227best/ dan komt er meer en meer werk aan 228den winkel.
229Doch indien er geen Mourets komen – 230dan – zou de handel zich welligt 231gansch veranderen doordat de schilders 232zelf het vernieuwden en zelf zonder het oude 233intermediair permanente exposities begonnen_ 234Ik wou gij wist en voeldet hoe jong ge 235nog zijt als ge U maar jong 236houdt en durft_
237Als ge geen artist zijt in schilderen/ 238wordt artist als handelaar/ juist als 239Mouret.
240Ik voor mij – in dagen als deze/ als ik on ne 241peut plus vast zat – ik voel toch dat ik 242over een paar jaar nog met pleizier 243'heel wat grootere verf- en andere rekeningen 244aandurf_– Ik wil druk werk hebben 245– geloof me – ik ben niet van plan 246me te vervelen – heel veel doen 247of creveeren_–16
10 bemoeien” < bemoeien
12 bemoeien” < bemoeien
45 (Mouret < Mouret
45 a clientèle”). < clientèle)
71 toe – < toe
95 – de < de
105 davantage!”– < davantage – Corresponding to the original text.
114souffrance!– < souffrance – Corresponding to the original text.
123là!” < là!
127 D’ENNUI!” < d’ennuiCorresponding to the original text.