2Uw telegram ontving ik heden 3morgen. Ik stond op ’t punt 4naar U toe te komen toen ik hoorde 5gij verhinderd waart. Doch bij nader 6inzien zag ik er van af omdat ik dacht 7dat welligt de dokter van meening 8zou zijn het U hinderen zou te spreken 9&c.
10Ik geloof anders van U zelf gij 11dit bezwaar niet maken zoudt – ik 12zelf zou er ook geen zorg over 13hebben ’t U schaden zou. Integendeel 14betrekkelijk/ er is iets in ’t gestel 15van ieder schilder dat eigenaardig is_ 16Momenteele zwakte/ zenuwachtigheid/ 17melankolie/ komt meermalen uit 18de inspanning van ’t werk voort – 19tevens echter is er een soort weeromstuit/ 20& genezen zwakte &c_ &c_ soms 21juist door inspanning weder.
22Is iemand overvoerd en bleua van 23redeneeren en overleggen met vrienden/ 24mogelijk kon ’t hem goeddoen een tijd de 25eenzaamheid te zoeken doch zoover ik 26weet is dit niet Uw geval.
1v:2 27Dus dacht ik er over naar U 28toe te komen_–
29Maar ik dacht/ Rappard heeft 30vaders/ moeders/ zusters/ broers/ 31meiden/ knechts/ weet ik wat 32meer in huis en die allen 33mogten op schildwacht staan om 34hem rustig te houden als de dokter 35zoo iets gezegd heeft. Komt men 36nu op zoo’n moment/ is toch de 37aardigheid er af en men zit 38gegeneerd tegenover elkaar. 39Ik voor mij zeg U echter 40ronduit in mijn eigen gestel 41ik duidelijk die twee krachten 42van uitputting en weeropstijving 43door èèn zelfde oorzaak/ inspanning 44op ’t werk veroorzaakt/ bij tijden gevoel. 45En op de laatste/ voor 46mij zelf niet alleen maar 47ook voor anderen/ zóó vertrouw 48dat b.v. toen ik verl. jaar ziek 49was1 ik brutaal tegen ’t avis van den 50dokter heb ingehandeld in eenige opzigten/ 51niet omdat ik zijn raad verkeerd vond
1v:3 52of ’t beter wilde weten maar 53bij mij zelf redeneerde/ ik leef om 54te schilderen en niet direkt 55om mijn gestel te conserveeren_ 55aSoms is ’t mysterieuse woord/ wie zijn leven zal verliezen die zal ’t vinden/2 55bklaar als den dag_ 56Ik nu ben SPOEDIGER genezen 57dan een paar anderen van wie ik 58weet hoelang zij er over deden om 59van ’t zelfde beter te worden.
60Maar – beste vriend – ik schrijf 61wat ik U anders zeer zeker zou zeggen – 62wees wel spaarzaam 63op Uw kracht in dezen zin dat ge 64geen krachten besteedt aan zaken die 65niet direkt tot Uw doel leiden. 66Kerkornamenten zeg ik ’t zelfde van 67als van decoraties maken.3 ’t is m.i. 68kruidb verschieten aan ’t geen wel 69op zich zelf een schot kruid desnoods 70waard moge zijn van iemand die zijn 71patroontasch vol heeft en weer aanvullen kan 72als die leeg is/ doch – amice – geen 73patroon van een tirailleur 74van wiens op zijn qui vive zijn 75belangrijke zaken mogten afhangen 76en wiens positie hem meer verantwoordelijkheid 77op de schouders legt dan een ander_
78Wat voor anderen gepermitteerd zij is misschien 79in U laakbaar/ le mieux en ce cas 80etant l’ennemi du bien.4 Ergo, spaar U voor 81le mieux.
82Deelt ge mijn opinie omtrent uw responsabiliteit en 83’t geen van Uw post afhangt – ’k weet het niet precies_ 84ten opzigte van iedereen zijn er twee gezigtspunten/ 85wat men is/ wat men zou kunnen zijn_ 86In ’t eerste mogen we ons niet opsluiten dunkt 87mij met een “gerust” geweten. Het laatste moeten 88we als eene formidable realiteit boven ons gevoelen 89als zijnde wij nooit verantwoord, onvolkomen 90en vol fouten als we zijn, ’t ideaal en ’t geen 91tot in ’t oneindige gaat te verdonkeremanen als 92ging ’t ons niet aan. Ik heb een paar redenen 93Uw post in de gegeven toestanden zeer important 94te vinden. Misschien is mijn gevoel jegens 95U er somberder door. Ik vraag mij af/ wat zal R. doen? 96Waar zal hij partij voor kiezen?
97Maar nu is ’t niet direkt ’t moment daarover te 98philosopheeren. Dus ter zake. 99Ik heb een bepaald verlangen U binnen kort 100te ontmoeten. In een jaar tijds zag ik absoluut 101niets van U/ langer zelfs want verl. jaar toen ge hier 102waart ook niet. Verder zaagt gij van mijn werk ook 103weinig – niets dan de lith.
104Dus we moeten als ge ’t goed vindt ’t zoo schipperen 105dat we, en wel wederkeerig, elkaar zien. 106Is dus mijn voorstel dat ge me eens zult 107doen weten welken dag er geen verhindering 108zou zijn ik eens een morgen op Uw atelier kwam. 109Zoolang gij deze bewuste verschijnselen van bloed opgeven 110hebt vind ik het niet overdreven er bezwaren zijn tegen een 111komen naar hier. laat ons dus afspreken 112dit uit te stellen tot die verschijnselen geheel 113weg zijn. Maar den eersten den besten dag 114dat gij zonder Uw dokter te contrarieeren in Uw 115gewone doen zijt/ kom ik als ik éen woordje berigt 116van U ontvang naar U toe.
117Ge ziet/ ik schrijf U nog vóór ik Uw brief 118ontvang waarvan Uw telegram melding maakt. Doch ’k veronderstel niet deze dit plan 119veel wijzigen zal doch welligt het er zich 120aan aansluit.
121Meen niet ik geheel op alle decoraties of ornamenten tegen 122heb – doch ik heb er op tegen in dezen tijd en in 123deze omstandigheden waar we nu hier in Holland mee te 124maken hebben. Ik heb er niet op tegen als in een tijd van 125groote animo en een geest van energie en renaissance 126een zeker surplus van kracht zich in die rigting 127verliest. Maar ik heb er op tegen in een tijd waarin niet 128direct animo en energie de algemeene stemming 129is – vooral niet die der jongeren – laat dan 130wie energie heeft zich concentreeren_–
131er is een tijd om vrolijk te zijn maar er is ook een 132tijd om streng te zijn.5 Werkelijk/ het is noodig 133dan men niet deele die zekere gerustheid omtrent 134het goed gaan van alles/ die zoo wat de conventie is tegenwoordig 134aen heel best op een pruikentijd kan uitdraaijen.– toen ze dronken een 134bglas &c. en lieten de zaak zooals ze was_6 135Als er decadence is – dan s.v.p. geen ornamenten 136maar – een inwendig gemeenschap 137zoeken met “les vieux de la vieille” en ’t tegenwoordige 138negeeren.
139Sommige zaken, amice, hebben in mijn geest 140’t overwigt boven eigen private aangelegenheden 141of private moeielijkheden. Indien ik verlangen heb 142met U te spreken zijn ook niet die laatsten ’t direkt 143motief. Zoo sprak ik ook nu over andere dingen vóór 144ik er toe kom U te bedanken ge me helpen wilt/ 145wat me zeer geruststelt en me tegen de borst 146stuitende demarches besparen zal. Dank er voor_7 147Als ik spreek over dingen in ’t algemeen/ ik heb 148er eigentlijk ’t land aan zulks te doen.
149Zoo ook wanneer ik bij U kom – ik kan niet 150verbergen ik voor mij zelf niet precies de 151toekomst heel helder zie en het twijfelachtig 152reken of ik zal kunnen doen wat ik mij 153voorstel te doen_ Ik zoek dan ook eens 154raad te schaften met U om misschien wat licht 155te krijgen. Ik geloof gij een zeker oog op mijn 156werk hebt en Uw oordeel in sommige gevallen
2v:6 157mij van veel nut zou kunnen zijn om als ik b.v. de 158studies voor iets heb het tot een definitief geheel te vormen. 159Nu op ’t moment heb ik veel studies en schemeren 160mij 2 of 3 meer importante composities voor den 161geest waarvoor ik waarschijnlijk grootendeels de 162materialen in mijn studies heb.
163Juist omdat ik Uw opinie waardeer zoo is ’t noodig 164ge ook mijn gedachten wat kent_– En meen ik ge 165genoeg bespiegelingskracht waarschijnlijk hebt om ook dan 166wanneer ge niet alles met me eens zoudt zijn/ U mijn 167zienswijs te kunnen begrijpen.
168Als ik iets op eene nieuwere rigting tegen heb zoo is 169dit geenszins op die van Israels/ Mauve/ Maris,8 neen 170die is juist de beste m.i. doch er is iets sedert 171uit voortgevloeid dat ofschoon ’t er op lijkt eigentlijk 172regelregt tegen die meesters in is – en daar heb ik op tegen. 173V.d. Weele b.v. is serieuser en houdt zich in een regt spoor. 174Ik zag zijn studies verl. Zondag.
175Nu geloof ik van U ook ge een regt spoor hebt maar 176ik weet niet of sommige dingen geen afwijkingen zijn 177in meer bovengenoemde rigting. Ik ben bereid deze opinie 178terug te nemen maar ’t komt me zoo voor_–
179Nu – ik voor mij ik zoek ook dat spoor ’t welk 180ik het beste vind/ dat van laat ons zeggen Israels/ Mauve/ Maris – ik 181weet niet eens hoe ver ik daarop gevorderd ben – veel 182minder hoe ver ik daarop nog vorderen zal – maar 183ik heb er mijn best voor gedaan en zal er mijn best voor 184doen. En dit zoo zijnde is ’t zoo ver van mijn intentie 185verwijderd als ’t Noorden van ’t Zuiden/ als ik b.v. in Uw 186decoraties bezwaar zie/ dit te doen op meesterachtige wijs of toon 187maar als zelf zoekende naar iets waars en degelijks – 188en serieus niet omdat ik ’t reeds gevonden heb maar 189serieus omdat ik het zelf ook zoek_
190En is al wat ik zoo betreffende U niet alleen maar mijzelf 191zeker niet minder denk/ dat wij op moeten passen voor het 192diffuse en zoeken naar concentratie en pittigheid. 193Als ik bij U kom – waarachtig het is ter wille van 194’tgeen de praktijk betreft en niet om de theorie of 195philosofie dat ik met U wou praten.
196Ter wille van praktijk/ prozaisch als maandag- 197ochtend_–9
198Gij schrijft over een mooi blad in Graphic 199van Howard Pyle. Als ge bedoelt eene compositie 200die denken doet aan Terburg of Nicolaas Keijzer – 201'Penn en de colonisten – trof die ook mij – en wel 202zoo danig dat ik ’t No komen liet.10 Ja dat 203is weergaasch mooi. Zoo nam ik een No London News 204ook ter wille van een blad van King – Werklui in 205een wagon van de Underground Railway_11
206Ook heb ik ingeteekend op le Salon 1883 van 207Dumas waarvan 1 No uit is à 1 franc en 208in 12 maandel. afl. compleet zal zijn.12
209Het spijt me après tout erg ge niet gekomen 210zijt. doch ’t is Uw schuld niet.
211Ik had tot nog toe min of meer 212scrupule bij U te komen om reden 213zoovelen mij liever niet dan wel zien 214en ik in ’t algemeen er tegen op zie te 215bezoeken. En dat is hier gekomen 216ten deele ook omdat ik de vrouw en haar twee kinderen in 217huis genomen heb en ze meenen 218men fatsoenshalve geen omgang met me 219hebben kan. Doch Uw opinie hieromtrent 220provisoir van U zelf vernomen hebbende 221als verschillende van de handelwijs van anderen/ 222zoo meen ik mijn scrupule vervallen kan. 223Ik doe er zóó mee dat als iemand om 224'deze reden mij mijd ik hem niet zoek/3v:8 225ik blijf liever ergens weg dan dat ik 226er te veel zou worden. Te meer daar ik 227ietwat/ ietwat/ ietwat, maar een heel klein beetje, 228’t prejugé dergenen die zich houden of trachten 229te houden alleen aan de maatschappelijke conventies 230excuseeren kan en ze in hun waarde laat vooral 231omdat ik hun beschouw als zwak/ en niet vechten 232wil/ althans niet attaqueeren. In dit opzigt ook spaar ik voor mij WEL mijn patronen. Is dit te pedant?
233Neem gij me zoo als ik ben en laat 234ons dus afspreken ik van U verneem 235wanneer ik U bezoeken kan zonder 236’t geen Uw dokter U voorschrijft te 237contrarieeren.
238En nogmaals/ bedankt voor dat ge me 239wilt helpen en Uw brief zal welkom 240zijn als hij komt doch als Uw 241toestand meebrengt ge met schrijven 242moet wachten zoo wacht er mee_