1r:1
1Amice Rappard –
1*Dank voor Uw brief/
2met belangstelling vernam ik dat gij
3weder doende zijt aan Uw schilderij de tegelschilders.1
4Tevens vond ik in uw brief iets betreffende Uw
5komst naar hier en was dat me aanl. te meer
6U maar dezer dagen toe te zenden wat ik nog
7dubbele houtsneden heb/ daar ’t mij voorkomt
8gij liever niet langer er naar wacht dan
9noodig is. Ten minste na ze gezien te
10hebben zult ge verscheiden bladen wel een
11niet onaangenaam bezit rekenen/ stel ik me zoo voor.
12Ik heb de Graphic Portfolio ook opgebrokena
13en tusschen mijn losse bladen ingelascht_2
14Het is om die reden dat gij low lodging house
15van Herkomer3 reeds hebt en verscheidene
16der besten van deze zending ook. Ik stuur
17u van sommige bladen die ik op die wijs
18dubbel kreeg de gewone drukken en ook van
19sommigen de drukken uit het boek zelf/ die
20dus niet van clichés doch van de blokken zelf
21zijn afgedrukt.
22Gij vindt bij deze zending nu eindelijk eens iets
23van Boyd Houghton/ n.l. Shaker Evans/4
24Liverpool harbour/5 Mail in the wilderness6 en
25Niagara falls.–7 als ge mijn Boyd Houghtons
26eens gezien hebt uit het eerste jaar Graphic
27zal het U meer begrijpelijk worden wat ik U van
28de belangrijkheid van ’t werk van dezen meester schreef.
29V.d. Weele zag ze deze week & was er ook door
30getroffen.
 1v:2
31Deze week werkte ik aan teekeningen van
32figuren met kruiwagens8 – ook al misschien
33voor de lithographie – doch wat weet ik er van
34hoe het daarmede gaan zal – ik teeken maar
35door.– Zooals ik reeds schreef was v.d. Weele
36'bij me deze week – ik was juist met model bezig –
37en hielden we kunstbeschouwing uit de Graphic op
38een kruiwagen waar ik ’t model mee geteekend had_– Een blad dat wij nog in ’t bijzonder
39bekeken was juist van Boyd Houghton – ik schreef er U reeds
40over in der tijd – ’t stelt voor een gang in ’t etablissement
41van de Graphic op kerstmis – de modellen
42der teekenaars komen
43a merry Xmas wenschen en zeker een fooi ontvangen.
44Die modellen zijn meestendeels invaliden –
45een man op krukken loopt vooruit – aan den slip
46van zijn jas houdt zich een blinde vast die een
47ander die in ’t geheel niet loopen kan op den rug
48draagt – de slip van diens jas wordt vastgehouden door een
49tweede blinde die gevolgd wordt door
50een geblesseerde met een doek om ’t hoofd
51achter wien er nog meerderen komen
52aansjokken_9 Ik vroeg aan v_d. Weele –
53Zeg eens – nemen wij modellen GENOEG???
54v.d. W. antwoordde mij: Toen Israels
55dezer dagen op mijn atelier was en mijn groot schilderij
56van de zandkarren10 zag zeide hij: “neem nu
57toch vooral flink modellen”_
58Nu geloof ik dat veel personen meer
59modellen zouden gebruiken indien zij
60ruimer bij kas waren – maar
61toch/ als wij maar altijd iedere 10
62stuivers die we missen kunnen er
63aan besteedden_
64Het zou heerlijk zijn indien men
65combineerde en er een lokaal
66was waar dagelijks rendezvous van
67modellen was zooals aan de Graphic  1v:3
68in der tijd.11 Enfin wat hier ook
69van zij/ laat ons elkaar warm
70houden er voor en laat ons
71elkaar/ zooveel we kunnen/
72animeeren voort te werken.
73niet in de rigting van handelaars
74of de gewone
75kunstliefhebbers te behagen doch in
76de rigting van mannelijke kracht/
77waarheid/ trouw/ eerlijkheid_
78Welke zaken allen in direkt verband staan
79m.i. juist met het werken met model.
80Er schijnt eene zekere fataliteit te bestaan
81dat ’t geen men alzoo maakt “onbehagelijk”
82wordt genoemd doch ik meen
83dit niet denkbeeldig doch terdeeg bestaand prejugé zou moeten
84'wijken evenwel voor de pogingen der
85schilders er tegen in mits de schilders
86het eens zijn in dezen onder elkaar en elkaar steunen
87en helpen en niet toelaten dat de
88handelaars alleen tot het publiek spreken doch
89zelf ook eens hun woord doen. want
90ofschoon ik wel aannemen wil dat hetgeen
91een schilder van zijn eigen werk zeggen zou
92niet altijd begrepen zal worden/ zoo meen
93ik toch dat er beter zaad door zou worden
94gestrooid in het veld der publieke opinie
95dan die zaden welke de handelaars en
96consorte er in plegen te zaaien volgens
97een altijd hetzelfde zijnde recept
98van conventie_
99Deze gedachten brengen mij vanzelf op ’t gebied
100van exposities_– Gij werkt voor exposities –
101best – ik voor mij hecht gedecideerd zeer weinig
102aan exposities_
 1r:4
103Ik hechtte er vroeger meer aan dan nu – ik weet
104niet hoe dit komt – vroeger bezag ik de exposities van
105een anderen kant dan nu – misschien heb
106ik vroeger nog al gelegenheid gehad om achter de
107schermen te zien van zekere zaken in verband
108met exposities &c_ – en misschien is het niet maar een
109nonchallance van mij ik meen menigeen zich
110vergist met betrekking van de resultaten eener expositie_
111'Ik wil er ook nu niet verder over door
112redeneeren dan dit eene nog/ ik voor mij
113zoude meer heil zien in eene
114vereeniging der schilders door onderlinge
115sympathie en eenswillendheid & warme vriendschap
116en trouw dan in eene vereeniging hunner
117werken door middel der exposities.–
118'Daarom dat ik schilderijen bijeen zie hangen
119in een zelfde zaal/ durf ik nog niet te
120besluiten dat er een geest van eendragt
121en een respect voor elkaar en een
122zekere heilzame zamenwerking besta onder
123hen die voornoemde schilderijen &c_ maakten.
124Dat laatste – het zijn of niet zijn er van –
125acht ik van zoo groot gewigt – dat
126weinig anders er bij in aanmerking komt
127als kunnende belangrijk zijn/ anders dan in verband
128met deze spiritueele eendragt/ en wat er ook
129zij van belangrijke zaken daarbuiten op zich zelf beschouwd/ geen
130surrogaat kan het gemis van die eendragt
131goed maken
131aen ’t gemis daarvan is een gemis van vasten grond onder de voeten.
131Ik heb in ’t minst geen
132verlangen dat de exposities &c. zouden ophouden
133doch ik heb wel verlangen naar eene hervorming
134of liever vernieuwing en versterking van
135de Vereenigingen & het zamenwerken der
136schilders/ welke zaken zeer zeker een zoodanigen invloed
137zouden hebben dat ook zelfs de exposities er heilzaam door
138worden zouden. Betreffende uw Tegelschilders – dat gij er weer aan bezig
139zijt hoorde ik met belangstelling – hoe het is en hoe het worden zal interesseert mij
140bijzonder/ in alles in verband tot dit schilderij of tot andere schilderijen
141van U stel ik belang en zie er iets van of hoor er van met sympathie – of ze al dan
142niet naar een expositie gaan is iets wat me evenmin schelen kan als wat voor soort van
143lijst ge er om hebt echter. Nu adieu – schrijf weer eens spoedig_

143*t. à t.
143*Vincent

 2r:5
144Ik heb er het land aan Rappard/ om
145te schrijven of te praten over techniek in
146’t algemeen – ofschoon ik daarom toch wel
147eens verlangen kan juist om over de wijs van
148uitvoering van dit of dat idee dat ik hebben mogt
149’t zij met U, ’t zij met een ander te praten/ en
149ahet praktische van dergelijke besprekingen niet ligt acht.
150Dat laatste neemt de eerste gedachte – die ik
151misschien niet juist uitdruk – echter niet weg_
152Die eerste gedachte – ik kan ze niet precies
153in woorden brengen – heeft haar grond niet
154in iets negatiefs doch in iets positiefs.
155In het positieve bewustzijn dat de kunst
156iets is/ grooter en hooger dan
157onze eigen kundigheid of kunde of wetenschap.
158Dat de kunst iets is dat ofschoon door menschen
159handen voortgebragt/ niet door de handen alleen
160gewrocht wordt doch van dieper bron opwelt
161uit onze ziel en ik in handigheid en
162technische kennis met betrekking tot kunst
163iets vind dat mij herinnert aan wat men
164in den godsdienst eigengeregtigheid zou
165noemen.
166Mijn sympathieen op letterkundig zoowel
167als op artistiek gebied worden
168het sterkst getrokken tot die artisten in wie ik
169het meest de ziel zie werken. Israels b.v. is knap
170als technicus doch Vollon is het evenzeer – ik
171houd nog meer van Israels als van Vollon evenwel omdat ik
172bij Israels nog iets meer zie en iets heel anders
173dan het meesterlijk weergeven der stoffen/ iets heel
174anders dan ’t licht en bruin/ iets heel anders dan
175de kleur – toch dat heel iets anders bereikt wordende
176door die juiste wedergave van lichteffekt/ stof/ kleur.
177Dat bewuste “iets anders”/ ’t welk ik dus in Israels
178veel meer zie dan in Vollon/ heeft Eliott zoo
179bijzonder/ evenals Dickens het ook heeft.
180Zit het hem in de keus der motieven_ neen
181die is ook al weer een gevolg.
182En wilde ik er op komen o.a. dat Eliott meesterlijk
183is van executie ook doch buiten en behalve
184dat nog iets eigenaardig-geniaals waarvan
185ik zou willen zeggen: men wordt er misschien
186beter door als men die boeken leest – of/ die boeken
187hebben een wakkermakende kracht.
 2v:6
188Ik schreef daar onwillekeurig een boel over exposities/
189eigentlijk denk ik er bitter weinig aan_
190Nu denk ik er toevalligerwijs eens over en ik
191zie met een zekere verwondering mijne gedachten_
192Ik zou ze niet compleet genoeg zeggen indien ik er
193niet bijvoegde dat in sommige schilderijen iets zóó door en
194door eerlijks en goeds is dat wat er ook mee gedaan
195wordt – of ze in goede of in slechte – in eerlijke
196of oneerlijke handen komen – er iets goeds van
197uitgaat_– “laat Uw licht schijnen voor de menschen”12
198is iets wat ik geloof den plicht van elk schilder is/
199doch – of nu dit laten schijnen van het licht voor
200de menschen moet geschieden
201vanb de tentoonstellingen volgt er m.i. nog niet
202direkt uit – ’k moet U zeggen dat ik eer naar
203meer en beter gelegenheid wensch dan de exposities
204om de kunst tot het volk te brengen/ dan dat ik
205de kaars onder een bed wensch te verbergen in plaats
206van ze op een kandelaar te zetten.c Enfin genoeg hierover.
207Ik herlas dezer dagen Felix Holt the radical
208van Eliott. Dit boek is zeer goed vertaald in
209’t Hollandsch.13 Ik hoop dat gij het kent –
210indien gij het niet kent/ zie eens of gij het
211niet ergens te lezen krijgen kunt_
212Er komen zekere levensbeschouwingen in
213voor die ik uitmuntend vind – diepe
214dingen op leuke wijs gezegd – ’t is een
215boek dat geschreven is met groote pit
216en verschillende scenes zijn beschreven zóó
217als Frank Hol of een dergelijke ze zou teekenen_
218’t Is een dergelijke opvatting en zienswijs.
219Er zijn niet veel schrijvers die zoo door en door
220opregt en goed zijn als Eliott. Dit boek “de radicaal”
221is niet zoo bekend in Holland als b.v. haar Adam Bede
222en haar tooneelen uit het predikantslevend zijn ook niet
223erg bekend – maar dat is jammer genoeg op
224de zelfde wijs dat het erg jammer is dat niet
225iedereen het werk van Israels kent.


36 bezig – < bezig
84 evenwel < evenwil
111 over < er over
118 bijeen < bij een
top