1r:1
1Waarde Theo,
1*Wel heb ik niets bijzonders U te zeggen maar ik
2wou toch U nog eens schrijven. Tegenover wat ik U schreef/
3dat dikwijls ik een zwaar hoofd heb in veel dingen, niet
4alles vooruitgang vinden kan &c_/ staat dat wat ik
5ook bij een vorige gelegenheid zeide/ er zijn dingen
6die de moeite waard zijn men er zijn best op doe/ omdat
7’t zij ze bijval vinden ’t zij ’t tegenovergestelde ze op zich
8zelf hun raison d’être hebben. Blessed is he who has
9found his work zegt Carlyle1 en dat is gedecideerd waar.
10En mij betreffende/ als ik zeg/ ik wil figuren maken uit het volk
11voor het volk/ dan spreekt het van zelf dat den gang der zaken
12slechts indirect mij influenceert/ voor zoover n.l. dat mijn
13werk er moeielijker of makkelijker door wordt gemaakt/
14maar het maken van de teekeningen zelf neemt de grootste
15plaats in mijn gedachten in. En dus/ tegenover een
16gevoel van gedruktheid staat
17dat het een heerlijk ding is te werken aan iets dat interessanter wordt hoe meer
18men er inkomt. In mijn vorigen brief zeide ik dat ik
19soms een gevoel had als zat ik in een soort provoosta of gevangenis_
20daarmee bedoel ik alleen dat ik veel dingen moet laten
21die ik graag zou willen doen – die alleen dan mogelijk
22zouden worden indien ik ze bekostigen kon – doch ik bedoel
23er geenszins mede dat ik het tegenwoordige niet op prijs
24zou stellen of ontevreden zijn. Want dat zij verre_
25Het is juist door wat bereikbaar is te doen dat men kans
26heeft er zich op te werken/ en weet het dus ook wel dat
27als gij ooit werk voor mij weet voor de illustraties daar/
28ik er graag mijn best op wil doen_
29Als ik schrijf/ ik vind niet dat de illustraties het goed
30aanleggen/ dan is zulks geen reden ik er niet voor zou
31willen werken_ Alleen/ ik zou vreezen men wat ik doe niet
32geschikt zou vinden. en is dit om reden van
33werkelijke fouten/ ik zal trachten die te overwinnen/ doch ware het
34om reden van opvatting of stemming in ’t algemeen/ daar zou
35ik weinig aan kunnen doen. De teekening in kleiner formaat
36zult ge ontvangen hebben en ik herhaal nog eens dat als gij
37wilt ik eene serie van die afmeting zal maken om eens te probeeren_
 1v:2
38Ik heb weer twee teekeningen nu – ’t eene is een
39man die in den Bijbel leest2 en het andere is een man
40die zijn gebed doet voor zijn middageten dat op tafel
41staat.3 Beiden zijn zeer zeker in wat men
42een ouderwetsch sentiment zou kunnen noemen/
43het zijn dito figuren als het oude mannetje met
44’t hoofd in de handen.4
45De Benedicité is geloof ik de beste, doch ze vullen
46elkaar aan_ Op de eene is een kijkje op de
47besneeuwde voren door het raam heen_
48Mijn bedoeling met deze twee en met het eerste
49oude mannetje is een en het zelfde.
50De eigenaardige stemming uit te drukken n.l.
51van Kerstmis en Oudejaar. Èn in Holland en in
52Engeland is er dan altijd nog iets godsdienstigs, eigentlijk overal/
53ten minste in Bretagne en in Alsace ook. Of men nu precies
54in vorm het eens is daarmee daargelaten/ het is iets waar men respect voor
55heeft indien het opregt is en ik voor mij kan er ten volle in deelen
56en heb daar zelfs behoefte aan/ althans in dit opzigt dat ik
57'net zoo goed als zoo’n oud mannetje gevoel heb van geloof
58in quelque chose là-haut5 ook al weet ik niet precies zeker
59hoe of wat er daar zijn zal. Ik vind het een mooi woord
60van Victor Hugo/ les religions passent – mais Dieu demeure_6
61En dan vind ik het een mooi woord van Gavarni/
62Il s’agit de saisir ce qui ne passe pas dans ce qui passe.7
63Een van die dingen qui ne passeront pas is
64het quelque chose là-haut en het geloof in God/ ook al moge
65'de vormen veranderen/ welke verandering even noodig is als de vernieuwing
66van het groen in de lente. Doch ge begrijpt uit dit een en ander
67dat in die teekeningen het niet mijn doel is om aan
68den vorm hulde te doen doch wel om te toonen dat ik
69'het Kerstmis- en oudejaarssentiment hoog respecteer.
70En is er eenig sentiment of expressie in gekomen/ ’t is omdat ik
71zelf dat mee gevoel_
 2r:3
72Wat ik meer en meer gevoel is dat het moeielijk is te
73onderscheiden wat de beste manier van werken is_ Er is zooveel
74moois aan den eenen/ zooveel aan den anderen kant ook/ bovendien
75zooveel verkeerds/ dat men soms niet meer weet welken weg te
76kiezen. Doch in elk geval/ werken moet men. Doch ik
77voor mij meen niet dat ik mij niet zou kunnen vergissen/
78ben te zeer mij bewust van veel vergissingen dan dat
79ik zou zeggen/ dit of dat is de goede manier/ dat en dat de
80slechte. Zulks spreekt van zelf. Maar ik ben niet onverschillig/
81ik geloof het verkeerd is zulks te zijn/ ik geloof dat het pligt is – ook
82al weet men dat men niet zonder fouten te begaan, niet zonder repentirs
83of sorrows door de wereld zal komen – te zoeken
84regt te doen. Ik las eens ergens/ Some good must come
85by clinging to the right.8 Wat weet ik er van of ik dit of dat
86doel bereiken zal – hoe kan ik vooruit weten of de
87moeielijkheden al dan niet overkomelijk zullen zijn.
88Men moet zwijgend vooruitwerken en betrekkelijk
89de uitkomst overlaten. Sluit zich het eene verschiet/ welligt
90opent zich een ander – – een verschiet moet er zijn
91en een toekomst ook/ al kent men er de
92geographie niet van. Het geweten is het kompas van een mensch9
93en ofschoon er soms afwijkingen van de naald zijn/ ofschoon
94vooral men zich op onnaauwkeurigheden in het zich rigten er
95naar bespeurt/ toch moet men zijn best doen om
96er koers naar te houden.
97Ik moet U toch eens overschrijven iets dat ik in ’t hoofd
98had bij het maken van dat oude mannetje/ ofschoon
99het niet letterlijk er op toepasselijk is daar b.v. op de teekening
100het geen nacht is.

101Bij stillen nacht.10

102Vaak brengt bij stillen nacht
103’t Geheugen voor mijne oogen,–
104Terwijl ’k den slaap nog wacht,–
105De dagen, die vervlogen:
106Den lach, ’t geween
107Van lang geleen:
108De min, toen uitgesproken;
109Den blik vol glans
110Geloken thans,
111De harten – nu gebroken
112Zoo brengt bij stillen nacht
113’t Geheugen voor mijne oogen
114Terwijl ’k den slaap nog wacht
115De dagen – die vervlogen.

 2v:4
116Als mijn gedachte omvat
117De beelden van die allen
118Die ’k, als het najaarsblad,
119Rondom mij heb zien vallen,
120Dan is ’t me, als een,
121Die gansch alleen
122Een feestzaal door blijft zwerven
123Waar ’t licht gedoofd
124En ’t groen beroofd
125Van frischheid is en verven.–
126Zoo brengt bij stillen nacht
127’t Geheugen voor mijne oogen –
128Terwijl ’k den slaap nog wacht –
129De dagen, die vervlogen.

130Laurillard naar Moore.

131Nu/ ik hoop dat gij dezer dagen ook nog wat van de natuur
132zult kunnen genieten/ ’t zij in ’t aspect van de korte winterdagen
133’t zij in de winterfiguren_ Want wat ziet men s’winters
134weer heel andere passanten op straat dan s’zomers.
135Uwe inlichtingen omtrent het gezonden papier van Buhot heb ik
136nagegaan. Mogt het zijn dat gij het raadzaam zoudt
137'vinden ik er eens op werkte zoo zou ik een paar vellen
138moeten hebben en ik houd het er voor die misschien juist
139op doelmatige formaten gemaakt zijn zoodat ik mij daarnaar
140regelen konde. Hier is dit papier niet te krijgen/ anders had ik het al eens
140abeproefd.
141Resteert ook nog bij mij de vraag na uw inlichtingen gelezen
142te hebben: Indien men eene photographie neemt naar de
143teekening/ welke phot_ daarna op zink wordt getransporteerd/ prêteeren zich
144dan daartoe slechts uitsluitend die teekeningen welke op dit bewuste
145papier zijn gedaan/ en heeft men ’t niet in zijn hand alle
146teekeningen in zwart & wit er mee te reproduceeren ook al zijn ze
147op gewoon papier? Verder: heeft dan de photograaf het niet
148in zijn magt om ’t formaat te reduceeren in geval de
149teekening grooter is dan ’t formaat van ’t blad wenschelijk maakt?
150Dit laatste zou ik wel degelijk opmaken uit eenige Amerikaansche reproducties
151die in Scribners magazine voorkwamen. Nu adieu/ ik hoop gij tegen
152den twintigsten weer schrijft_ met een handdruk in gedachten_

152*t. à t.
153Vincent


57 geloof < geloof heb
65 welke verandering < verandering
69 Kerstmis- en oudejaarssentiment < Kerstmis en oudejaars sentiment
81-83 – ook [...] komen – < Dashes added by us.
137 werkte < te werkte
top