Wat betreft de teleurstelling omtrent geld dat ik wachtende was (waarover ik U schreef),1 het heeft zich sedert opgehelderd waardoor het kwam. Er is een brief met geld (bestemd voor de lithographieën) weggeraakt en weinig hoop op teregt komen ofschoon er naar onderzocht wordt. Liever dit dan wat ik onwillekeurig vreesde ik er geen sympathie voor vinden zou, zooals dezen zomer ’t geval was met de teekeningen.2 En nu is het wel bar dat ik niet zoo goed voort kan als ’t geval zou geweest zijn indien het geld niet verloren geraakt was doch het zal zich later wel redresseeren en ik zal toch trachten er aan voort te werken.

Ik heb weinig tijd tot schrijven maar wil U toch zeggen dat vooreerst ik geloof Uwe aanwijzingen van misteekeningen in de bewuste lith. juist zijn, en mij nu ook opvielen.3

Ik zou meer uitvoerig willen schrijven over ’t geen ge zegt, “men moet eerst dan iets in de wereld zenden als dat iets aan de strenge eischen der techniek kan voldoen”. dit zeggen de kunsthandelaars ook en I do not believe what they say.4 Denk er eens over na, dat haalt me de schrijverij er over uita en vraag U zelf eens af of ’t niet even gepermitteerd is eene teekening zoo als deze, zoo als ze is gemaakt naar ’t model, zonder latere retouches in de wereld te sturen (ofschoon ik U toegeef er misteekeningen in zijn), even gepermitteerd als dat ik in mijn werkpak de straat op mag gaan als zulks me convenieert en niet verpligt ben om eer ik de deur uitga voor den spiegel te gaan staan en te zien of er soms een of ander aan mijn toilet mankeert. Gesteld ge geeft toe het dingen zijn van betrekkelijk gelijksoortigen aard en zoudt zelf noch t’een noch ’t ander doen, resteert dan evenwel de vraag  1v:2 of in een campagnetijd het niet menigmaal raadzaam is snel te marcheeren liever dan zijn toilet te maken.

Ook kan ik niet instemmen met wat gij zegt omtrent de wijze van kijken van het publiek als “struikelende over misteekeningen voor ’t het karakter ziet”, ik geloof echter er een betrekkelijk klein deel van ’t publiek is dat precies zoo kijkt als ge beschrijft, doch zulks doet niet in ’t algemeen de groote schare tot wie Herkomer zegt For you, the public it is really done5 – mijns inziens. Enfin als ik tijd en woorden vinden kan zal ik nog wel eens trachten U mijn bedoeling duidelijk te maken.

Daar ik nu toch bezig ben aan kwesties waarin ik U niet geheel gelijk kan geven, (daartoe hooren niet Uwe aanwijzingen van misteekeningen, ik bevond die elk op zich zelf volkomen juist te zijn), zoo kom ik nog even op Uw groote decoratie6 en op Uw menu en zeg daarover alleen dit, Kerel maak liever iets anders, het is gevaarlijk vaarwater, men weet wel waar men begint doch niet of men ’t in zijn magt zal hebben er mee uit te scheiden. Heeft men eens den naam van iets te kunnen maken voor “feestelijke gelegenheden” zoo kan er geen “feestelijke gelegenheid” plaats hebben of men moet er aan gelooven.

Zie er den ouden Heer Smits op na, die heeft er eens een zeer geestig en praktisch stukje over geschreven en zal ’t U duidelijker zeggen dan ik.7 Het is een campagnetijd, althans een tijd waarin een campagne te doen is.

Ik heb ’t niet over het teekenen van naakt op zich zelf doch over de groote decoratie.

de Boughton, “The heir” ken ik als schilderij, zag het in the Royal Academy en later bij Goupil.8 Vond het in der tijd zoo mooi dat ik er toen nog een teekeningetje van maakte voor een kennis in Holland om hem er een idee van te geven.9

de houtsnee ken ik niet.10

de mijnwerkers van Renouard kan ik hier niet krijgen, ik heb overal geloopen om de laatste N^os illustration, of men had er geen, of zulken waarin ze niet voorkomen.11

Op conditie ik ’t met U verrekenen mag, anders niet, zou ik U wel vragen willen de moeite te nemen eens na te kijken als ge kunt welke N^os het zijn en ze te laten komen voor mij ook, indien ge n.l. van plan zijt ze ook voor U zelf te nemen.

Mogt men dat te Utrecht niet kunnen doen zoo kan ik hier ze laten komen voor U en voor mij mits ik de nummers en datums waarin ze voorkomen maar wete. Bij bestelling van enkele N^os moet men echter haast maken daar het anders dikwijls gebeurt men de bestellingen niet uitvoert of het nummer uitverkocht is. Om reden van die haast is het misschien ’t meest praktisch gij ze direkt te Utrecht opgeeft.

Ik liet in der tijd op de zelfde wijs de enfants assistés van Renouard komen.12

Ja – nu moet ge ’t me niet ten kwade duiden als ik het nog in wat krasser woorden zeg wat ik bedoel, hoe meer menus en feestelijke gelegenheidsdecoraties ge maken zult, al zijn ze aardig en goed, hoe minder ge het met uw artisten geweten eens zult kunnen blijven; hoe meer ge aan de serieuse sjouwerij blijft van blindeninrigting, tegelschilders, breistertje &c.,13 hoe meer ge zult voelen dat zulke sjouwerij ook al heeft men geen direkt succes toch haar raison d’etre heeft.

Het genootschap Kunstliefde te Utrecht14 heeft Uw serieus werk meer noodig dan uw decoratie, al valt ze nog zoo goed uit.

Nu beschouw ik het alsof ik nog een daalder van U in kas had voor houtsneden of iets dergelijks als het voorkomt en op die voorwaarde retourneer ik U het surplus van Uw postwissel niet en is het mij op ’t moment daar ik een geduchten tegenvaller heb als den brief niet teregt komt dubbel welkom.15 ontvang nogmaals mijn hartelijken dank voor de spoedige toezending er van en wees er van verzekerd dat als ik iets zeg over die decoratie of ’t in dit of dat niet geheel met U eens ben, ik zulks juist daarom ronduit zeg omdat ik Uw streven en werken apprecieer als van belang zijnde. Hoe bar het ook klinken moge, het is werkelijk mijn meening dat ge dan het meest en het best van goeden invloed zult zijn b.v. in genootschap Kunstliefde als ge bedankt voor alle mogelijke eerepostjes en U niet occupeert met U verdienstelijk te maken bij feestelijke gelegenheden in welke laatsten ik niet ’t minste heil zie, noch voor artisten noch voor publiek, en welke ik niet beschouw als bewijs van den bloei der genootschappen die ze vieren. adieu, geloof me met een handdruk in gedachte