1r:1
11 Nov.

2Amice Rappard,
2*ten zeerste interesseert mij het artikel van Herkomer/
3waarvoor mijn hartelijken dank. Sedert de ontvangst er van ben
4ik er zeer mede vervuld & hoop wel dat ik voor mij zelf nut
5zal trekken uit wat hij zegt.
6Zal zijn discours begrepen worden – ziedaar iets wat ik
7betwijfel – ik vrees dat over ’t algemeen hij zal worden
8misverstaan en velen consequenties zullen trekken uit
9zijn woorden/ door hem zelf niet bedoeld.
10’t Geen hij zegt vind ik door & door waar/ op zijn
11plaats en ernstig, alleen ik herhaal/ men moet
12eeniger mate op de hoogte zijn der zaak – meer dan
13'de meesten – om niet een gevolg te trekken uit zijn
14discours dat verkeerd zou zijn.
15Menigeen zou ’t ten onregte zoo opvatten dat
16Herkomer de amerikanen & de school van Small
17verwerpt en veroordeelt en zulks is m.i_ geenszins ’t geval.
18Hij spreekt van decadence & niet zonder reden_
19hij wijst op de daadzaak dat de verdienste van menige
20houtgravure voornamelijk toekomt aan den houtgraveur
21en niet aan den teekenaar_ Wijst dus op de verslapping
22der teekenaars/ vindt die onuitstaanbaar &
23fataal_– Ik vind dit volkomen waar_
24Vergelijk b.v. dat blad van Ridley/
25The miner/1 dat ge me schreeft onlangs gevonden te
26hebben/ bij de groote types of beauty die de
27Graphic later leverde/2 of neem een ander blad
28van Ridley/ de kinderkamer van een gasthuis/
29dat ik heb/ sober & streng gegraveerd door Swain/3
30'en men voelt dan die dingen welke ik door
31'personen die voor eerste kenners doorgaan
32heb hooren ligt achten met een “nu ja/ dat’s
33de ouderwetsche manier” – en dan komen we
34op t’geen HH4 zeggen wil. Die oude manier
35van graveeren/ die doorwrochte eerlijke onopgeschroefde
36teekening is verreweg de beste.
37Herkomer zegt – pas op/ laat dat niet verloren
38gaan/ mist de kunst dat dan heeft de kunst een méningite
39of ruggemergstering.5 Maar toch geloof ik niet dat hij
40Small zelf en Chs Green b.v. en meer anderen veroordeelt –
41ik ken reproducties van teekeningen van Herkomer, b.v_ Bavarian sketches/6
42op diezelfde manier gedaan.
 1v:2
43Maar b.v. de uitdeeling van turfkaartjes
44in Ierland van Caton Woodville7 of the
45Xmas in olden times van Howard Pyle8
46zal Herkomer niet afkeuren ofschoon
47Caton Woodv. en H. Pyle beiden wel
48eens voor die nieuwere manier van illustreeren
49hebben gewerkt en “the marginline” overschreden.9
50Van eerstgenoemde C.W. vindt ik het jammer
51dat hij de enorm groote militaire dingen gemaakt heeft/10
52hoe knap ook op zich zelf/ en liever zie ik zijn
53bladen in den trant van de turfmarkt_
54Bovendien denk ik bij ’t discours tegen Harper/
55tegen de Amerikanen/ aan Chs Dickens.
56Die heeft tegen hen gesproken/ zie chuzzlewit &c./
57en heeft later/ ziende dat men uit zijn woorden
58verkeerde consequenties maakte, als kon er uit
59Amerika niets goeds zijn, in de latere uitgaven
60van Chuzzlewit eene voorrede geplaatst
61waarin hij zijn andere impressies over Amerika
62mededeelt en zijn
63ervaringen op zijn tweede reis naar Amerika.
64Zie als ge ’t hebt er Forsters life of Chs D.
65eens op na en gij zult zien/ duidelijker dan
66in mijn woorden/ wat ik bedoel.11
67Dus met betrekking tot de Amerikanen en
68de hedendaagsche houtgraveurs/ laat ons
69niet te snel veroordeelen en denken aan
70het oude woord
71'“opdat ge met het onkruid de tarwe niet uittrekt.”12
72Zijn verwijt tegen de Graphic/ tegen de uitgevers in ’t
73algemeen is voorwaar niet ten onpas. Pleasing/
74Saleable,13 zijn woorden voor mij afschuwelijk_  1v:3
75En ik heb nooit een handelaar ontmoet
76die daarvan niet doortrokken was en
77’t is een pest. De kunst heeft geen erger
78vijanden ofschoon de managers der groote kunstzaken
79den naam hebben van zich verdienstelijk te maken
80door ’t protegeeren der artisten.
81Ze doen het niet goed – wel zijn de zaken zoo dat/
82’t publiek bij hen komende/ niet bij de artisten zelf/ de
83artisten er toe gebragt worden om tot hen de toevlugt
84te nemen – doch er is geen enkel artist die
85niet uitgesproken of stilgehouden een klagt tegen hen
86in ’t hart heeft. Zij vleijen ’t publiek in zijn
87slechtste en meest barbaarsche neigingen en wansmaak.
88Suffit_– Wat U en mij aangaat uit ’t discours
89van H.H. is/ Teeken streng/ wees serieus/
90wees eerlijk.
91Hoor eens/ dezen laatsten brief van U en de impressie die
92de energieke woorden van HH op U zoowel als op
93mij maakten/ doet mij te meer er naar verlangen
94dat we wat meer van elkaars werk mogten zien_
95Het trof mij op de laatste prachtige
96tentoonstelling van Pictura14 dat/ ofschoon Israels/ Mauve
97Maris/ Neuhuys/ Weissenbruch15 en veel anderen natuurlijk
98zich zelven bleven/ in hun volgelingen men
99ook decadence16 ziet & niet vooruitgang bespeuren kan
100indien men niet hen op zich zelf beschouwt doch
101in verband met een tentoonstelling van
102die dagen/ in welke de Sommités van tegenwoordig
103rising men waren. De rising men van
104nu zijn niet wat de rising men van
105het vorige geslacht waren_– Meer effekt/
106minder gehalte tegenwoordig.17 Ik schreef ’t U reeds meer dan
107eens/ ook in de persoonlijkheden zelf der rising men
108van nu zie ik onderscheid. Ge weet het zelf en
109ondervindt het zelf/ gij en ik worden door hen beschouwd
110als een soort mauvais coucheurs18 en nulliteiten en
111vooral worden we zwaar op de hand & vervelend gevonden in ons werk
112en in onze personen.
 1r:4
113En geloof me dat zoo wie de sommités van tegenwoordig
114als menschen zoowel als artisten gezien heeft 10 jaren
115geleden – toen ze allen veel armer waren – ze
116hebben die laatste 10 jaar enorm verdiend – regretteert
117die dagen van 10 jaar terug.
118Ik herhaal bij deze gelegenheid mijn felicitatie met
119Uw weigering op Arti_19 Indien gij in den tegenwoordigen
120stand der zaken opgang maaktet zou ik minder
121respect en sympathie voor U hebben dan nu.
122Ik zie duidelijk en klaar dat gij en ik wel
123degelijk heel wat mooier werk zullen leveren
124dan nu en ons tegenwoordig werk niet slecht
125is_ Voor ons zelf moeten we streng blijven
126en er kracht achter zetten doch er is geen
127enkele reden om zich te laten decourageeren
128of van streek brengen door ’t geen zulken zeggen
129van ons werk die meenen een betere
130rigting te kennen dan wij die datgene maken
131of trachten te maken wat ons in ’t huiselijk leven
132of op straat of in ’t gasthuis &c. treft.
133Indien gij wist wat b.v. de Groux heeft uitgestaan
134van critiek en kwaadwilligheid zoo zoudt ge versteld
135staan.20 Wij moeten ons geen illusies maken
136doch ons voorbereiden op niet begrepen te worden/
137veracht en beschondena en onder dat alles/
138ook als ’t nog veel erger zal zijn dan nu/
139zullen we toch moed en warmte moeten
140behouden. Ik geloof we er ons goed bij bevinden
141zullen onze attentie gevestigd te houden op ’t werk
142en de mannen van vroeger/ n.l. een 20/ 30 jaar
143vroeger/ willen we niet dat met regt
144van ons gezegd zal worden later – en ook Rappard
145en Vincent kunnen geteld worden onder de lui
146van de decadence. Dit woord is streng/
147ik meen het ten volle en ik voor mij zal stil mijn
148weggetje gaan zonder veel notitie te nemen van de school
149van nu. adieu/ met een handdruk_

149*t. à t.
150Vincent


13 meesten – < meesten
30 dan < dat
31 manier” < manier
71 tarwe niet < tarwe
top