1*verscheiden keeren reeds heb ik er 2mij toe gezet om U te schrijven doch ik kon er 3niet toe komen om den brief af te maken. 4En wel om reden dat ik U schrijven wilde 5nog verscheiden dingen waarom ik dacht dat het 6schilder worden van U zoo voor de hand lag.– 7Maar wat ik schreef beviel me niet en ik kon 8geen woorden vinden krachtig genoeg.
9Uw bezwaren bestaan wel degelijk doch daartegenover 10staan veel andere dingen die er wel tegen 11opwegen.– Op Uw 30ste jaar kunt gij het 12zoo ver gebragt hebben dat de lui U als schilder 13respecteeren moeten & rekening houden met Uw 14werk.– En op Uw 30ste jaar zijt ge nog jong. 15Door ’t geen gij geleerd hebt bij Goupil/ door Uw 16kennis van veel zaken hebt gij juist iets wat U 17in staat stelt velen die “vroeg begonnen zijn” in te 18halen. Want die vroege beginners hebben menigmaal 19een periode van jaren lang onvruchtbaar op één 20zelfde hoogte blijven en die periode hoeft iemand 21die energiek op later leeftijd begint niet door. 22Schilderen is even goed een vak waar men 23genoeg geld mee verdient om van te leven 24als b.v. Smid of dokter. Een artist is 25in elk geval lijnregt ’t tegenovergestelde van 26een rentenier en zooals ik zeg/ wil men paralel 27trekken dan heeft ’t zij een smid ’t zij een dokter 28meer overeenkomst.– Zeer wel herinner ik mij 29nu ge erover schrijft dat toen gij in der tijd er mij 30over gesproken hebt dat ik schilder zou worden/1 ik dacht dat het zeer ontoepasselijk 31was en er niet van hooren wilde.
32’t Geen mij heeft doen ophouden te twijfelen 33is dat ik een begrijpelijk boek over perspectief 34las/ Cassagne/ Guide de l’Abc du dessin2 en 358 dagen daarna een interieur teekende van een 36keukentje met kagchel/ stoel en tafel & venster 37op hun plaats en op hun pooten terwijl vroeger 38’t mij bepaald hekserij of toevalligheid scheen 39dat men diepte & juiste perspectief in een teekening had.
1v:2 44Als gij maar één ding geteekend hadt zooals ’t behoort 45dan zou de lust onweerstaanbaar zijn om 46nog 1000 andere dingen te attaqueeren. 47Doch dat ééne schaap dat over de brug moet om het er over te krijgen.a 48Als een schilder U eens bij den arm pakte 49en zei/ Kijk Theo/ zóó moet ge dien akker 50teekenen/ zóó loopen de lijnen van de voren/ 51hierom en daarom loopen ze zóó en niet anders 52en moeten ze zoo in perspectief gebragt 53worden. En die knotwilg zoo groot zijnde/ 54is die andere verder op daartegen zóó klein en dat verschil 55in grootte kunt ge zus en zoo meten en – kijk! 56als je dat op je papier dondert dan 57zijn die groote lijnen seffensb juist en 58hebt ge vasten grond onder de voeten waarop 59ge nu voortwerken kunt.
60Zoo’n gesprek/ mits met de praktijk der zaak er bij/ zou toepasselijker zijn 61in de gegevenen dan veel redenaties over 62’t zij abstracte ’t zij finantieele dingen. En 63ik zal mij dus niet in dat vaarwater verder begeven 64doch gij staat net op ’t randje om den 65een of anderen dag licht te krijgen in de 66praktijk – en overkomt het U dat gij 67iets met juistheid teekent of kortom dat gij 68de perspectief der dingen leert zien dan 69is ’t met Uw kunsthandelaarsschap gedaan 70en dan voelt gij net als Correggio: ik 71ben ook een schilder/3 en dan ziet ge 72'meteen dat ge U in Uw element bevint 73en dan – dan – zijt ge jonger en levenslustiger 74dan ooit te voren/ dan begint de tweede 75jeugd die beter is dan de eerste 76want die tweede vergaat niet meer/1v:3 77Goddank – vergaat niet als de andere. 78Maar de eerste jeugd – is weg voor mij 79'en – en – begint weg te gaan voor U_–
80Wat betreft opvoeding van Cor of brood voor Moe – 81Die twee dingen zullen niet 82ontbreken/ ook niet als gij schilder wordt. 83En wat U zelven betreft. Uw eten/ drinken/ 84slapen/ Uw atelier/ Uw model – ..... 85zij zijn niet ver van U af – als het wakker 86mogt worden in U/ die gedachte aan het schilderen/ dan zoudt 87'gij zien dat het gedaan kan worden.
88Evenwel opdat gij mij niet verdenken zoudt 89van ’t finantieele over ’t hoofd te zien zoo zou ik wel 90willen zeggen – echter met alle respect voor Uwe 91tegenwoordige betrekking als handelaar: 92 tenzij men een bepaald handwerk hebbe en iets maken 93kan met eigen handen betwijfel ik de soliditeit 94van het middel van bestaan.–
95Zoodat ik b.v. de maatschappelijke positie 96van Jaap Maris solider en onafhankelijker vind dan die van 97H.G.T. Voor denkkracht en intelligentie 98heb ik veel respect/ ontbreken die 99dan gaat men ondanks zijn handwerk ten gronde 100omdat men niet wederstaan kan en zijn 101eigen werk verdedigen – dat ziet ge aan Thijs Maris. 102Doch juist op menschen die denkkracht en 103intelligentie bezitten/ en ’t spreekt van zelf ik U 104daar onder reken en ik wou er me zelf ook 105wel bij rekenen/ is het toepasselijk dat zij 106bij uitnemendheid voor handwerk geschikt zijn.
107Ik resumeer. Als gij het schilderen aanpakt 108dan zal het U gelukken en tegen Uw 30ste 109jaar zijt ge als schilder er boven op/ niet 110minder in eenig opzigt dan nu op ’t moment. 111Een mediocreteit in den slechten zin van ’t woord 112komt er gedecideerd niet van U als gij aan 113’t schilderen gaat.
114Er zijn omtrent het schilderen twee redeneerwijzen/ 115how not to do it4 en how to do it_how to do it: – met veel teekening en weinig kleur. 116 how not to do it: met veel kleur en weinig teekening.
117Nu zie ik kans om zeer goed rond te komen als 118gij deze maand het zoo schikken kunt als gij zegt/ 119n.l. dat ge mij omstreeks de helft nog frs. 100 geeft voor 120tot ’t begin van Mei. Van de nu gezondene frs 100 121heb ik Tersteeg nog niet kunnen betalen5 – ik 122heb heel wat uitgaven – en ik kon b.v. niet langer 123wachten met mij een pantalon aan te schaffen en de 123ahuishuur. 124 Tegen ’t midden van April als gij weer zend dan 125kan ik ze hem terug geven en zal het doen als gij het bepaald wilt. Liever echter 126maakte ik er over een tijd een teekening 127voor. Zoo moet het met mij gaan/ ik moet geen 128contanten terug geven aan handelaars. De 129schuld aan U is een ander geval. Wij weten 130niet hoe de dingen loopen zullen_ Als gij 131kunsthandelaar blijft dan krijgt ge er met der 132tijd teekeningen en schilderijen voor – als gij schilder 133wordt dan in geld en dan met pleizier rente er bij.–
134Wat betreft het geld aan Tersteeg/ toen ik hier pas kwam 135waren hij en Mauve zoo vriendelijk en zeiden ik hoefde 136volstrekt me niet bezorgd te maken – doch in minder dan 137één maand draaiden ze om en spraken heel anders.– 138misschien denkende dat ik in elkaar zou zinken_
139Dat griefde mij eerst – en toen later liet het mij tamelijk 140koel en ik dacht/ ik zal er me niet verdrietig meer over maken.
141Breitner ligt in ’t gasthuis/ ik bezoek hem nog al eens om hem ’t zij 142boeken ’t zij teekengerij te brengen.6 C.M. heeft me betaald, 143en een nieuwe bestelling doch die moeielijk genoeg is/ 144'6 uitvoerige bepaalde stadsgezigten.7 Evenwel ik zal 145ze zien te maken omdat ik voor de 6 als ik wel begrijp, zoo veel 146krijg als voor de 12 eersten. En dan misschien nog schetsen Amsterdam_
147Blommers is bij me geweest om te spreken over kunst- 148beschouwing houtsneden.8 Heeft 3 uur lang ze 149zitten te bekijken en was boos van wege ’t bestuur 150Pulchri gemopperd had omtrent “van die dingen die wel 151eens in ’t zuid-Hollandsch Koffijhuis lagen.”9 Als dat alles 152is wat ze van de houtgravure weten dan zijn ze 153wel competent om te veroordeelen! Evenwel bestuur 154Pulchri had bezwaar gemaakt. Blommers wilde 155evenwel doorzetten en heeft me gezegd ik ze voor den 156volgenden Zaturdag moet klaar houden. Het is zeer 157curieus om sommige schilders hier te hooren redeneeren over 158wat zij noemen “illustrateurs”/ over Gavarni b.v. of Herkomer!! 159Dàt NIET op de hoogte zijn van de zaak maakt bij sommigen 160een deel uit van wat zij hun “algemeene ontwikkeling” noemen_ Geluk er mee_
162Ontvang mijn dank voor een heerlijk pak Papier Ingres en voor de studies_10
40Op een goeden dag dat de lui zullen beginnen te zeggen dat ik wel iets teekenen maar niet schilderen kan dan kom ik misschien eens met 41een schij voor den dag op ’t moment dat zij het niet verwachten 42maar zoolang het een air heeft als zou ik het moeten doen en als mogt ik niet iets anders, 43dan doe ik het zeker niet.–
72 meteen < met een
7273 dan – dan – < dan dan
79 en – en – < en en
87 gij zien < gij ze zien
114-116 Er [...] teekening < In the left margin on p. 2, l. 78-113: ‘Maar [...] gaat’.
1446 uitvoerige bepaalde stads < The underlining may have been added by someone else.
40-43 Op [...] niet < In the left and top margin on p. 1, l. 1-39: ‘Waarde [...] had.’