3Uw brief en ingesloten frs 100.- heb ik in orde ontvangen & dank U 4ten zeerste voor beiden. Hetgeen ik reeds vreesde toen ik U het 5laatst schreef is me werkelijk overkomen/ namelijk dat ik niet wel 6geworden ben & een dag of drie bijna aanhoudend te bed gelegen heb 7van koortsachtigheid & zenuwachtigheid. Met bijbehoorende hoofdpijn en 8kiespijn nu en dan. Dat is een ellendige toestand en het komt door 9overspanning. Mauve is nog bij mij geweest en wij hebben op nieuw 10afgesproken om maar door alles heen moed te houden.
11Maar ik heb dan het land zoo aan mij zelven dat ik niet kan 12wat ik zou willen en op zoo’n moment voelt men zich als 13of men aan handen & voeten gebonden in een diepen donkeren 14put lag/ magteloos om iets te doen. Nu is het in zoover weer 15voorbij dat ik gisteren avond weer ben opgestaan en wat 16gescharreld heb om een & ander in orde te schikken en toen 17van morgen uit haar eigen het model kwam kijken ofschoon 18ik haar maar half verwachtte/ heb ik met Mauve haar 19geposeerd & heb beproefd wat te teekenen maar het gaat 20nog niet en ik heb mij van avond nog geheel lam 21en beroerd gevoeld. Maar als ik me nog een paar 22dagen stil houd dan zal het weer voorbij zijn voor een 23heelen tijd & hoef ik niet te vreezen dat het vooreerst terug 24komt als ik wat oppas. Het spijt mij zeer dat gij ook niet 25wel zijt. Toen ik verl. winter te Brussel was1 heb ik 26ook zooveel ik kon baden gebruikt/ 2 of 3 maal per 27week in de badinrigting en ik heb mij daar zeer wel 28bij bevonden en zal het hier ook weer gaan doen. 29Ik twijfel niet of als gij het een tijd vol houdt zal 30het U ook veel helpen omdat men daardoor 31krijgt wat ze hier “doorstraling” noemen/ n.l. dat 32de poriën van de huid open blijven en de huid haar 33werking kan doen terwijl die anders vooral 34s’winters eenigzins ineenschrompelt.
35En ik zeg U ronduit dat ik bepaald van meening ben 36dat gij U niet moet geneeren om nu en dan naar 37een meid te gaan/ als gij er een weet waar ge 38op vertrouwen kunt en waar ge ook wat hart voor 39hebben kunt zooals er werkelijk velen zijn. 40Want voor iemand die een leven van inspanning 41heeft is dat noodig/ absoluut noodig om normaal 42en bij zijn positieven te blijven.
43Men hoeft zulke dingen niet te overdrijven en 44buitensporigheden te doen maar de natuur heeft 45vaste wetten waartegen te strijden fataal is. 46Enfin ge weet daar zelf wel alles van wat 47noodig is ge weten moet.─
48Het zou voor U/ het zou voor mij goed zijn als we 49getrouwd waren doch qu’y faire.─
50Ik stuur U eens een klein teekeningetje2 maar ge moet 51hieruit niet opmaken dat ze allen zoo zijn/ dit is vrij 52dun en snel gewasschen maar vooral bij grootere 53lukt dat niet altijd/ ja zelfs maar heel zelden_
54Toch zal het U misschien een bewijs geven dat het 55geen hopelooze zaak is/ dat ik er zoowat den slag 56van beet krijg.─
57Toen Mauve hier was het laatst vroeg hij me 58nog of ik geld noodig had. Ik kon mij toen 59goed houden tegen over hem en dat is nu 60wel beter doch gij ziet dat in geval van 61nood hij ook nog wel wat doen zou.
62En dus/ ofschoon er nog wel eens zorg zal 63komen/ ik heb wel hoop wij er door zullen 64scharrelen. Vooral als de Hr. Tersteeg 65zoo goed zou willen zijn om als het U niet 66gelegen komt en het bepaald noodig mogt 67wezen me wat crediet te geven.
68Gij spreekt van schoone beloften_ Het is met 69mij min of meer ook zoo. Mauve zegt het zal 70goed gaan maar dat neemt niet weg dat 71de aquarellen die ik maak toch nog niet 72bepaald verkoopbaar zijn. Nu/ ik heb er zelf 73ook wel hoop op en ik zal er terdeeg op 74sjouwen maar het is soms desperaat genoeg 75als men ’t wat hooger op wil voeren en ’t wordt 76dik.3 Dat is iets om wanhopig te worden want 77het is geen kleine moeielijkheid. En de experimenten 78of proefnemingen met aquarelleeren zijn vrij kostbaar. 79papier/ verf/ penseelen en model en tijd en 80wat niet al.─
81Maar evenwel geloof ik de minst kostbare weg is 82doorzetten zonder tijd te verliezen.
83Want door die beroerde periode moet men heen.
1v:3 84Ik moet nu sommige dingen af leeren die ik mij 85zelven zoo wat geleerd had en op een heel andere 86manier de dingen aankijken. Voor men een 87vasten blik heeft op de proportie der dingen moet men 88zich heel wat moeite geven.
89Het is niet altijd precies gemakkelijk voor mij om met Mauve 90om te gaan/ evenmin als omgekeerd omdat ik 91geloof dat wij elkaar niets toegeven in zenuwachtigheid 92en het kost hem bepaald inspanning om ’t mij te 93wijzen en mij niet minder om ’t te begrijpen en 94te trachten ’t in praktijk te brengen.
95Maar ik geloof dat wederkeerig wij elkaar 96toch zoowat beginnen te verstaan en het reeds 97wat dieper begint te zitten dan wat oppervlakkige 98sympathie. Hij heeft het druk met zijn groote 99schilderij dat indertijd voor den Salon bestemd was/4
100het wordt prachtig_ En dan heeft hij ook een winter5 101onder handen_ En mooie teekeningen.6
102Ik geloof dat hij in ieder schilderij en in iedere 103teekening een klein stukje van zijn leven geeft. 104hij is soms zoo moe als een hond en hij zei laatst 105“’k word er niet sterker op”/ en wie hem toen 106op dat moment gezien had zou niet ligt die 107uitdrukking van zijn gelaat vergeten.
108Hetgeen Mauve mij tot mijn troost zegt als mijn teekeningen 109zwaar/ dik/ modderig/ zwart/ dood worden is dit: Als gij nu al 110dun werktet dan zou het maar een zekere chique zijn 111en ge zoudt later waarschijnlijk dik worden. Maar gij 112zit nu te sjouwen en het wordt zwaar maar dat wordt later 113snel en dun.─ Mits dat maar zoo uitkomt heb ik 114er niet op tegen. En gij ziet het nu aan dit kleintje/ dat 115is in een kwartier tijd begonnen en klaar gemaakt doch ─ 116─ nadat ik er een grootere van gemaakt had die te zwaar 117geworden was. En juist omdat ik op die grootere gesjouwd had kon 118ik later toen ’t model toevallig even zoo stond in een oogenblik 119er dit van op krabbelen op een klein stukje papier dat van een vel 120Whatman overgeschoten was.─
121'Dit model is een mooie meid/ het is ’t model van Artz7 vooral 122geloof ik/ maar ze moet een daalder8 per dag hebben en dat 123is toch voor nu te duur. Dus scharrel ik maar met mijn oud 124besje_
125Het lukken of niet lukken van een teekening heeft ook veel te maken 126met de stemming & toestand waarin men is geloof ik. En ’t is 127daarom dat ik doe wat ik kan om helder & opgeruimd te zijn. 128Doch soms zooals nu overmeestert mij een of andere malaise 129en dan is het donderen.
130Toch is ook dan de boodschap doorwerken ─ want b.v. 131Mauve en Israels & zooveel anderen die voorbeelden zijn/ 132weten van alle stemmingen partij te trekken.
133Enfin ik heb eenige hoop dat zoodra ik geheel weer in 134orde ben het zal vlotten/ wat beter dan nu. Als ik 135een tijd rusten moet dan zal ik het doen maar 136waarschijnlijk is het spoedig voorbij.
137Alles bij elkaar genomen echter is het niet meer met me 138als een jaar of wat geleden/ toen gebeurde het mij nooit 139dat ik een dag in bed bleef en nu is er telkens een 140of ander dat me hindert/ al is het zoo erg niet.
141Enfin mijn jeugd is weg/ niet mijn levenslust of mijn 142levenskracht maar ik bedoel de tijd dat men niet voelt dat men 143leeft en zonder moeite leeft. Eigentlijk zeg ik/ 144tant mieux, er zijn nu betere dingen après tout 145dan toen. Houd u goed kerel ─ het is toch 146nog al klein en gemeen van Messrs G&Cie dat men 147U weigerde toen ge geld wildet opnemen/9 dat hebt ge 148zeker niet verdiend dat men zoo koelzinnig tegen 149U was, want ge haalt veel kastanjes voor hen uit het 150vuur en spaart U zelven niet. Dus hebt ge ’t regt 151dat men wat égards voor U hebbe.
152Ontvang een handdruk in gedachten/ ik hoop 153dat ik U spoedig wat beters zal te vertellen 154hebben dan vandaag & in den laatsten 155tijd maar ge moet ’t me niet kwalijk 156nemen/ ik ben erg lam. à Dieu_