4Ontvang mijn dank voor Uw brief & het ingeslotene_
5Ik was te Etten terug toen ik Uw brief ontving_/ zooals
6ik U schreef volgens overleg met Mauve. Maar nu ziet
7ge_/ ben ik toch weer te s’Hage terug.

8Op kerstmis had ik nog al een heftige scène met Pa
9en het liep zoo hoog dat Pa zei ’t beter was ik t’huis maar
10zou verlaten. Nu, het werd zoo gedecideerd gezegd
11dat ik nog denzelfden dag werkelijk vertrok.

12Het kwam eigentlijk aan door dat ik niet naar de kerk
13ging en ook zeide dat als het naar de kerk gaan
14iets gedwongens was & ik naar de kerk moest_/ ik er
15zeer zeker zelfs nooit meer uit beleefdheid zou
16heengaan zooals ik dezen heelen tijd dat ik te Etten
17was vrij geregeld deed. Maar ach, eigentlijk zit
18er veel meer achter, o.a. de heele geschiedenis van
19’tgeen dezen zomer voorviel tusschen mij en K.V.

20Ik was zoo driftig als ik me niet herinner ooit in
21mijn leven geweest te zijn, en ik heb ronduit
22tegen Pa gezegd dat ik het heele systeem van die
23godsdienst afschuwelijk vond en juist omdat gedurende
24een miserabelen tijd van mijn leven ik mij te veel in
25die dingen verdiept1 heb er niets meer mee wil
26te maken hebben en mij er voor wachten moet als
27voor iets fataals.–

28Ben ik te driftig_/ te heftig geweest – het zij zoo_/
29maar al ware dat eens het geval dan is ’t nu
30meteen voor goed uit ook.

31Ik ging naar M. terug en zei_/ hoor eens M._/ te
32Etten kan ’t niet gaan en ik moet ergens anders_/
33liefst hier gaan wonen.

34Nu_/ M. zei_/ dan maar hier. En dus ik heb
35hier een atelier gehuurd_/ n.l. een kamer en alkoof
36die er voor geschikt te maken zijn. goedkoop genoeg_/
37even buiten de stad op den Schenkweg, een minuut of
3810 achter M.2

39Pa zei me, als ik geld noodig had wilde hij desnoods
40’t mij voorschieten maar dat kan nu niet meer_/
41ik moet geheel & al onafhankelijk blijven van Pa.
42Hoe? ik weet het nog niet maar M. wil me
43wat helpen desnoods en ik hoop & vertrouw gij_/ en
44natuurlijk ik zal werken & mij moeite geven zooveel
45ik kan om wat te verdienen.

46Ik zit er nu en we zijn eenmaal in het
47schuitje_– Op een ongemakkelijk moment,
48maar qu’y faire.–

49Ik moet wat eenvoudige meubels hebben,
50'en bovendien al mijn uitgaven voor teeken- & schilder-
51behoeften worden er niet minder op.

52Ook moet ik probeeren me wat beter te kleeden.
53’t Is gewaagd en eene kwestie van erop of
54er onder. Maar ’t moest er toch ééns toe
55komen dat ik me installeerde_/ dus wat wil ik_/
56het is nu sneller gegaan dan ik verwacht had.–

57Wat betreft de verhouding tusschen Pa en Moe en mij_/ dat
58zal zich zoo heel spoedig niet redresseeren. Het
59'verschil van denk- en zienswijs is al te groot.–

60En ofschoon ik in drift gesproken heb zoo heb ik toch
61de dingen gezegd zooals ik ze ook in bedaarder
62stemming opvat. Ik neem het dus ook niet
63terug wat ik gezegd heb en enfin_/ Pa heeft dat
64nu eens ronduit gehoord. Ware ik bedaarder geweest_/
65'ik zou het in andere_/ minder hoog opgevoerde
66kleuren gezegd hebben maar in den grond zou ik toch
67hetzelfde hebben gedacht.

68En ik hoop dat het toch in elk geval tot iets
69goeds zal leiden. Ik moet een kwaden tijd door
70en het water komt hoog_/ misschien tot aan de
71lippen en misschien nog hooger_/ wat weet
72ik daar vooruit van. Maar ik zal mijn strijd
73strijden & mijn leven duur verkoopen & probeeren
74’t te winnen en er boven op te komen.–

75Tegen 1 Januarij betrek ik het atelier. Ik zal
76wat betreft meubels het aller eenvoudigste nemen_/
77een houten tafel_/ een paar stoelen.

78Voor bed zou ik tevreden zijn met een wollen deken
79en den grond. Maar M. wil dat ik toch een
80bed zal nemen & wil ’t me desnoods voorschieten.
81Bij ’t opmaken van de rekening over de frs 100 kwam
82’t uit dat er nog geld over was ofschoon ik dus
83toch tweemaal op reis geweest ben dezen zomer er van_/ en
84eens_/ nu de laatste keer_/ voor zoo’n langen tijd.
85Het is waar dat ik t’huis heb medegegeten & ge-
86logeerd maar Pa heeft dat zelf gezegd in der
87tijd dat hij er dat voor over had.

88Gij begrijpt ik zit nu verbazend in de zorg
89en voorzie veel tobberij. Maar ’t is me toch een
90rust dat ik zòò ver gegaan ben dat ik niet
91meer terug kan en dat ofschoon de weg
92moeielijk te bewandelen is_/ mijn weg nu duidelijk
93genoeg zich afteekent_

94Het spreekt van zelf dat ik U vraag_/ Theo als
95gij het kunt doen stuur mij dan nu en dan
96wat gij kunt zonder U zelven in de penarie
97te helpen. En – in de gegevenen_/ stuur
98’t liever aan mij dan dat ge ’t aan anderen
99zoudt geven. Want als het mogelijk is moeten
100we Mauve er niet in mengen wat ’t finantieele
101aangaat. Het is al onwaardeerbaar veel
102waard dat hij mij op artistiek gebied met zijn
103raad & daad bijstaat. Hij staat er echter op
104ik moet b.v. een bed & een paar meubels nemen
105& zegt_/ ik zal ’t je voorschieten des noods. Want
106volgens hem moet ik quand même toch ook goed
107voor den dag komen wat kleeren betreft en
108het niet zoeken in al te veel zich bekrimpen.

109Ik schrijf U spoedig wel meer. Ik wil
110het niet als een ongeluk beschouwen dat het zoo
111geloopen is_/ integendeel_/ ondanks allerlei emotie
112voel ik toch een zekere kalmte.

113There is safety in the midst of danger.–3
114Wat zou het leven zijn als we niet wat durfden
115aanpakken.

116Ik heb overal rondgeloopen om dat atelier te vinden
117zoowel in stad als op Scheveningen.

118Scheveningen is horrible duur. Dit atelier kost
119maar f_ 7.- per maand maar de meubels
120maken het moeielijk. Toch_/ heeft men een eigen
121gedoente dan loopt dat ook niet meer weg, en
122heeft men meer vastigheid onder de voeten.

123Het licht is van ’t zuiden zoo ongeveer maar het
124raam is groot en hoog4 en ik heb hoop het er over
125eenigen tijd wat aardig zal uitzien.

126Ge kunt denken dat ik mij zeer geanimeerd gevoel_
127Hoe zal het over een jaar zijn met mijn werk?
128Kon ik maar uitdrukken wat ik voel – nu_/ Mauve
129begrijpt daar alles van en hij wil me zooveel
130technische wenken geven als hij kan – ’tgeen
131waarvan mijn hoofd & hart vol is dat moet er
132uit komen in teekeningen of schilderijen.

133Mauve zelf is druk bezig aan een groot Schij
134van een pink die met paarden tegen de duinen
135opgesleept wordt.5 Ik vind het heerlijk te s’Hage
136te zijn en ik vind hier zoo oneindig veel
137moois en ik moet daarvan iets zoeken weer te geven.